«Πολύτιμες … οι σταγόνες του νερού για τον υλικό μας κόσμο» Λόγω Covid-19 αλλάξαμε πορεία με σύγχρονη τηλεκπαίδευση: Παρέμειναν πολύτιμες για … την φαντασία, το συναίσθημα και την τέχνη

Περίληψη

Η εργασία παρουσιάζει το πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης «Πολύτιμες… οι σταγόνες του νερού» που υλοποιήθηκε το σχολικό έτος 2019– 2020 στο 15^ο Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης με την συμμετοχή παιδιών της  Β΄ Γυμνασίου.  Σκοπό είχε την ενημέρωση, την συζήτηση, την καλλιέργεια της κριτικής ικανότητας, την εξαγωγή συμπερασμάτων, την  διατύπωση προτάσεων και την ανάπτυξη δράσεων  που σχετίζονται με το νερό και τον ανεκτίμητο ρόλο του στο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον. Τα παιδιά εργάστηκαν σε ομάδες με ισχυρό πνεύμα συνεργασίας, προθυμία και πολύ ενδιαφέρον. Στα μέσα του προγράμματος προέκυψε η πανδημία που προσάρμοσε τους στόχους  και τον αρχικό σχεδιασμό στην νέα πραγματικότητα της απομόνωσης και της υπομονής.  Η διά ζώσης επικοινωνία αντικαταστάθηκε από την σύγχρονη τηλεκπαίδευση. Οι προγραμματισμένες επισκέψεις που αφορούσαν στον ρόλο του νερού στο περιβάλλον ακυρώθηκαν. Αντικαταστάθηκαν από δραστηριότητες σχετικές με τις τέχνες και τα συναισθήματα που προκαλεί στον άνθρωπο το υδάτινο στοιχείο. Η θεματική, που υπαγόρευσε η αλλαγή πορείας, υπηρέτησε την καλλιέργεια δεξιοτήτων όπως της προσαρμοστικότητας, της αντιμετώπισης της ανησυχίας, της ανθεκτικότητας και της ανάληψης ευθυνών απέναντι στους άλλους μέσω της τήρησης οδηγιών. Η νέα κατεύθυνση του προγράμματος προς την έκφραση συναισθημάτων με λέξεις και χρώματα βοήθησε στην επίτευξη αυτών των δεξιοτήτων στην νέα αίθουσα διδασκαλίας, το σπίτι του κάθε παιδιού.

Λέξεις – Κλειδιά: νερό, λειψυδρία, πανδημία, μυθολογία, μουσική

Εισαγωγή

Κατά το σχολικό έτος 2019– 2020 στο 15^ο Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης υλοποιήθηκε πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης με τίτλο «Πολύτιμες… οι σταγόνες του νερού.». Στην περιβαλλοντική ομάδα συμμετείχαν 13 μαθητές και μαθήτριες της Β΄ Γυμνασίου. Στην πρώτη συνάντηση της περιβαλλοντικής ομάδας σχηματίστηκαν οι υποομάδες με ελεύθερη επιλογή των μελών, με μεγάλο κέφι και ενθουσιασμό. Τα θέματα με τα οποία ασχοληθήκαμε προέκυψαν από τον αρχικό καταιγισμό ιδεών με θέμα το νερό. Τα παιδιά ατομικά έγραψαν με χρωματιστούς μαρκαδόρους σε μεγάλα χαρτόνια έννοιες και λέξεις που τους έρχονταν στο νου όταν σκέπτονταν το νερό: από τον χημικό τύπο του νερού Η₂Ο, την αφυδάτωση και το χιόνι μέχρι τον Ποσειδώνα, την Κρήτη, την Καλυψώ και το βαθύ γαλάζιο. Διαθεματικότητα και διεπιστημονικότητα χαρακτήριζε τις έννοιες και λέξεις που το νερό έφερε συνειρμικά στην σκέψη τους. Ακολούθησε ελεύθερη συζήτηση για το θέμα και την σχέση του με τις επιστήμες, την καθημερινή ζωή  και τις τέχνες, χαρούμενα κι ανέμελα. Μέσα από την συζήτηση αναδύθηκαν τα θέματα με τα οποία ασχοληθήκαμε στην συνέχεια.

Στις δράσεις που προγραμματίστηκαν συμπεριλαμβάνονταν: α) Η επίσκεψη στο Μουσείο Ύδρευσης Θεσσαλονίκης, ξενάγηση σε αυτό και συνέντευξη με τον αρμόδιο της ΕΥΑΘ για θέματα που αφορούν στην ύδρευση της πόλης παλιότερα και στις μέρες μας. β) Συμμετοχή στο πρόγραμμα του ΚΠΕ Ελευθερίου Κορδελιού « Αειφορική διαχείριση του νερού». γ) Επίσκεψη και γνωριμία με την ιστορία των δημόσιων λουτρών της Θεσσαλονίκης.

Όμως λόγω του κλεισίματος των σχολείων εξαιτίας της πανδημίας και της καραντίνας, που τέθηκε σε εφαρμογή  από τα μέσα σχεδόν Μαρτίου, οι επισκέψεις ακυρώθηκαν.

Το πρόγραμμα «έσπασε» σε δύο μέρη: στο δια ζώσης και στο εξ αποστάσεως.

Η ανατροπή της σχολικής κανονικότητας απαιτούσε προσαρμογή σε νέες, πιο ευέλικτες δράσεις. Η απομόνωση στο σπίτι και η δυνατότητα της εξ αποστάσεως σύγχρονης επικοινωνίας μέσω της πλατφόρμας Webex πρόσφερε  μία απρόσμενη, εναλλακτική κι ενδιαφέρουσα συνέχεια στο περιβαλλοντικό μας πρόγραμμα. Τα μέλη της ομάδας με ενθουσιασμό, χαρά κι ενδιαφέρον θέλησαν να το συνεχίσουμε.

Οι σκέψεις και τα σχέδιά μας προσαρμόστηκαν στην νέα πραγματικότητα που είμασταν υποχρεωμένοι να βιώσουμε με καρτερία. Οι συζητήσεις μας στράφηκαν προς δραστηριότητες με θέμα το νερό που θα πρόσφεραν χαρά, ανακούφιση ψυχική και δημιουργική απασχόληση του νου και της φαντασίας των παιδιών στην κατάσταση αυτή του οικειοθελούς εγκλεισμού στο σπίτι, χάριν της υγείας της δικής μας και των συνανθρώπων μας. Μετά την ενασχόληση στο δια ζώσης τμήμα του προγράμματος με την υδρόσφαιρα, τις χρήσεις του νερού,  τον ανθρωπο-υδρολογικό κύκλο και την λειψυδρία, στραφήκαμε στην συνέχεια προς την επίδρασή του στις τέχνες και στα συναισθήματα των ανθρώπων, μέσα από δημιουργικές δραστηριότητες των παιδιών. Η σύνδεση του σχολείου με το οικοσύστημά του, δηλαδή με το τι συμβαίνει γύρω μας, μας απασχόλησε ιδιαίτερα. Η αυξημένη κατανάλωση νερού λόγω του σχολαστικού πλυσίματος χεριών για εξασφάλιση αποτελεσματικότερης προστασίας μας από τον Covid-19, ώθησε τις ομάδες να πραγματοποιήσουν πειραματικές μετρήσεις στο οικογενειακό περιβάλλον.

Στόχοι Γνωστικοί, Δεξιοτήτων και Συμπεριφοράς

Δια ζώσης πρόγραμμα:

1. Να μελετήσουν την παρουσία του νερού στο  φυσικό και τεχνητό σύστημα.
2. Να διερευνήσουν τις χρήσεις του νερού (αστική, γεωργική και βιομηχανική) και την επίδρασή τους στην διαμόρφωση του ανθρωπο-υδρολογικού κύκλου.
3. Να αναζητήσουν και να προτείνουν λύσεις εξοικονόμησης νερού στην αστική του χρήση.
4. Να γνωρίσουν τις αρχές και αξίες της αειφορίας στην διαχείριση του νερού.
5. Να ερευνήσουν την περιεκτικότητα διαφόρων τροφών σε νερό.
6. Να υπολογίσουν την ποσότητα νερού που προσλαμβάνουν καθημερινά με τα γεύματα που καταναλώνουν και να την συγκρίνουν με την αρμόζουσα στο φύλο και στην ηλικία τους.
7. Να διατυπώσουν προτάσεις  για επίλυση προβλημάτων όπως π.χ. η μόλυνση των υδάτων περιοχών της Ευρώπης και η  μη ικανοποιητική πρόσληψη νερού μέσω των γευμάτων.
8. Να αντλούν και να αξιολογούν πληροφορίες όπως κατά την μελέτη των κειμένων για την αειφορική διαχείριση του νερού και τις πόλεις με σοβαρά προβλήματα υδροδότησης.
9. Να συνεργάζονται αρμονικά ως μέλη μιας ομάδας.
10. Να ασκήσουν την κριτική ικανότητα όπως στην περίπτωση της μελέτης τραγικών εικόνων αναζήτησης νερού σε χώρες με έντονη ξηρασία και εικόνων κατασπατάλησης  του νερού.
11. Να εξάγουν συμπεράσματα και να τα ανακοινώνουν στην ολομέλεια επιχειρηματολογώντας.
12. Να επικοινωνήσουν τις γνώσεις που αποκόμισαν και τα συμπεράσματά τους στα υπόλοιπα μέλη της σχολικής κοινότητας.

Στην εξ αποστάσεως συνέχιση του προγράμματος προστέθηκαν οι στόχοι:

1. Να καλλιεργήσουν  την υπευθυνότητα, την ψυχική ανθεκτικότητα, την προσαρμοστικότητα στις νέες πρωτόγνωρες συνθήκες της πανδημίας
2. Να κατανοήσουν γιατί πρέπει  να συμμορφωνόμαστε με οδηγίες και κανονισμούς.
3. Να μετρήσουν την επιπλέον κατανάλωση νερού λόγω σχολαστικής καθαριότητας.
4. Να εκφράσουν τα συναισθήματά τους μέσω chat την ώρα της τηλεσυνάντησης.
5. Να συνδέσουν μουσικά κομμάτια με θέμα τα στοιχεία του νερού με εικόνες, συναισθήματα και να τα αποθέσουν στο χαρτί με μολύβι και χρώματα…
6. Να ερευνήσουν και να παρουσιάσουν τα μυθολογικά πρόσωπα και τέρατα που σχετίζονται με το νερό και τα συναισθήματα των ανθρώπων τα οποία  εκφράζονται μέσω αυτών.

Δράσεις ομάδας.

Χωρίζονται σε δύο μέρη: αυτές που αφορούν το διά ζώσης πρόγραμμα κι αυτές της εξ αποστάσεως σύγχρονης επικοινωνίας.

Πρόγραμμα διά ζώσης.

1. Καταιγισμός ιδεών για το νερό.

2. Σχηματισμός υποομάδων  κι ονοματοδοσία αυτών.

3. Συζήτηση για τις μορφές του νερού στην φύση, για τα υποσυστήματα του συστήματος Γη με ιδιαίτερη έμφαση στην Υδρόσφαιρα, για τον υδρολογικό κύκλο και τις διαδικασίες που τον απαρτίζουν. Ανάσυρση γνώσεων από την Χημεία και την Γεωγραφία.

4. Παρουσίαση από τα παιδιά πληροφοριών σε αρχείο pdf για τα υγροτοπικά συστήματα, τους τεχνητούς ταμιευτήρες και τις έννοιες του υδρογραφικού δικτύου μιας περιοχής. Συμπλήρωση φύλλου εργασίας (φ.ε.) με χαρτογράφηση των σχετικών εννοιών.

5. Συζήτηση στις υποομάδες για την αστική, γεωργική και βιομηχανική χρήση του νερού, τη ρύπανση που δημιουργείται από τα απόβλητα των παραπάνω  χρήσεων και τον ρόλος  τους στην διαμόρφωση  του ανθρωπο-υδρολογικού κύκλου. Ενασχόληση με δύο φ.ε. που αφορούν: α) στις παρεμβάσεις του ανθρώπου στον υδρολογικό κύκλο - συνέπειες, β)στην ρύπανση των ακτών ευρωπαϊκών περιοχών και πού οφείλεται.

6. Συζήτηση για τις  έννοιες της  βιωσιμότητας, της αειφορίας των φυσικών υδατικών συστημάτων και τις οδηγίες  για την προστασία τους μέσω της μελέτης κι ανάλυσης σχετικών κειμένων. Χαρτογράφηση των νέων εννοιών σε φ.ε.

7. Ενασχόληση με την παρουσία του νερού στα τρόφιμα και την επιθυμητή ποσότητα νερού στον οργανισμό ανάλογα με την ηλικία του ανθρώπου. Συμπλήρωση φ.ε. με τα καθημερινά γεύματα των παιδιών και υπολογισμός της ημερήσιας ποσότητας νερού που λαμβάνουν από αυτά, βάσει ειδικών πινάκων περιεκτικότητας διαφόρων τροφών σε νερό.

8. Έκφραση σκέψεων και συναισθημάτων μετά από μελέτη εικόνων τόσο λειψυδρίας όσο και αλόγιστης κατανάλωσης νερού. Συζήτηση για τις  κοινωνικοοικονομικές  επεκτάσεις της λειψυδρίας στην ολομέλεια. Μελέτη περιπτώσεων πόλεων με προβλήματα υδροδότησης και  καταγραφή των αιτιών σε φ.ε.

9. Κατασκευή από μάσκες ενός αγοριού 15 ετών, ενός ενήλικα 45 ετών, ενός άνδρα και μιας γυναίκας ηλικίας 70 ετών για την χρήση τους σε παράλληλους μονόλογους. Η κατάσταση στην Γη ξεκινά με αφθονία νερού και περνώντας τα χρόνια παγιώνεται μια κατάσταση έντονης λειψυδρίας στον πλανήτη. Ένας μαθητής από κάθε υποομάδα, φορώντας την αντίστοιχη μάσκα, περιγράφει τις ισχύουσες κατά περίπτωση συνθήκες, αφού προηγουμένως τα αντίστοιχα κείμενα  αναλύθηκαν και συζητήθηκαν στην ομάδα.

Πρόγραμμα εξ αποστάσεως - Σύγχρονη τηλεκπαίδευση με Webex

1. Παρουσίαση και συζήτηση προτάσεων οικονομίας του νερού στην αστική χρήση στην τηλεσύσκεψη που κάνουμε. Ετοιμασία ηλεκτρονικού φυλλαδίου  και αποστολή του ηλεκτρονικά στους συμμαθητές τους με την λήξη του προγράμματος.

2. Μελέτη της κατανάλωσης του νερού την εποχή της πανδημίας Covid-19. Μέτρηση και υπολογισμός της αύξησης κατανάλωσης ανά άτομο στο οικογενειακό περιβάλλον με χρήση οικιακών σκευών, ανά οικογένεια (4μελής) και στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Συγκέντρωση των μετρήσεων των παιδιών και παρουσίαση των πειραματικών αποτελεσμάτων μέσω συνοπτικού πίνακα.

3. Έκφραση σκέψεων και εικόνων μέσω Chat καθώς άκουγαν τα κάτωθι μουσικά κομμάτια με θέμα το νερό: Θάλασσα, Κύματα του Στ. Σπανουδάκη, Το χιόνι που πέφτει του Ντεμπισί, Ο ωραίος γαλάζιος Δούναβης του Στράους, Η μουσική των νερών του Χαίντελ, Οι σταγόνες της βροχής του Σοπέν, Η καταιγίδα του Μπετόβεν (από την συμφωνία αρ. 6 – Ποιμενική), Δυνατή βροχή. κεραυνοί και ψιλοβρόχι που αποδίδονται με κινήσεις χεριών και ποδιών.

4. Μεταφορά στο χαρτί, με μολύβι και χρώματα, εικόνων που  τρία μουσικά κομμάτια της επιλογής τους έφεραν στην φαντασία των παιδιών. Τα έργα τους μας εντυπωσίασαν!!

 5. Το νερό στην Μυθολογία: παρουσίαση και συζήτηση στο Webex  για τις χαρές και τους φόβους που σχετίζονται με το νερό. Παρουσίαση εργασιών σε διαφάνειες ppt για μυθολογικά πρόσωπα και τέρατα  που οι μορφές τους  εκφράζουν τα συναισθήματα των ανθρώπων για το υδάτινο στοιχείο: Νύμφες, Ναϊάδες, Ωκεανίδες, Νηρηίδες, Υάδες, Μούσες, Γοργόνες, Σειρήνες, Νηρέας, Ωκεανός, Ποσειδώνας, Αφροδίτη, Σκύλλα και Χάρυβδη, Μέδουσα, Λερναία Ύδρα, Φόρκυς και Κητώ.

 6. Παρουσίαση όλου του προγράμματος, των δράσεων και των έργων των ομάδων σε τηλεσύσκεψη στο Webex, με προσκεκλημένους την Διεύθυνση του σχολείου, τον σύλλογο διδασκόντων, μαθητές και γονείς.

Αποτίμηση - Συμπεράσματα

Μεταξύ των μελών των ομάδων αναπτύχθηκε κλίμα συνεργασίας σε άριστο βαθμό. Τα παιδιά με προθυμία κι ενδιαφέρον ερεύνησαν κι άντλησαν πληροφορίες από το διαδίκτυο για θέματα όπως οι μορφές παρουσίας του νερού  στο φυσικό και τεχνητό σύστημα, οι προτάσεις εξοικονόμησης νερού στην αστική χρήση και η  μυθολογική του διάσταση. Συνεργάστηκαν αρμονικά κατά την συμπλήρωση των φύλλων εργασίας και την επεξεργασία των κειμένων για τους παράλληλους μονόλογους.

Παρουσίασαν τις πληροφορίες τους τεχνολογικά άρτια με αρχεία ppt ή word. Ασκήθηκε η κριτική τους ικανότητα και η διατύπωση συμπερασμάτων όσον αφορά στην αξιολόγηση της επίδρασης των χρήσεων του νερού στον υδρολογικό κύκλο (ρύπανση), στις κοινωνικές και οικονομικές αιτίες της λειψυδρίας σε ορισμένες  περιοχές του πλανήτη και στους λόγους κατασπατάλησής του σε άλλες. Γνώρισαν μέσα από μελέτη κειμένων, συζήτηση στις ομάδες και συμπλήρωση φύλλων εργασίας την έννοια της αειφόρου διαχείρισης του νερού. Κατανόησαν την  αναγκαιότητα  της εξοικονόμησης του νερού ιδιαίτερα στην αστική, καθημερινή χρήση του. Ενημερώθηκαν για την περιεκτικότητα διαφόρων τροφών σε νερό, υπολόγισαν πόσο νερό καταναλώνουν βάσει των γευμάτων τους και το συνέκριναν με αυτό που πρέπει να λαμβάνουν βάσει της ηλικίας τους. Επικοινώνησαν, μελέτησαν κι έπαιξαν παιχνίδι ρόλων με θέμα την λειψυδρία, συνεργάστηκαν στην κατασκευή των προσωπίδων που χρησιμοποίησαν. Επρόκειτο για μία αυθεντική ενεργητική μάθηση.

Το εύρος της εισαγωγής και  της θεματολογίας της σχετικής με την παρουσία του νερού στο φυσικό και τεχνητό σύστημα ρυθμίστηκε βάσει του σχεδιασμού ότι θα συμμετείχαμε σε πρόγραμμα του ΚΠΕ για την αειφορική διαχείριση του νερού, οπότε προετοιμάσαμε κατάλληλα το πληροφοριακό υπόβαθρο ώστε η συμμετοχή της ομάδας να ήταν κατά το μέγιστο αποδοτική. Επιπλέον τα παιδιά θα ετοίμαζαν ερωτηματολόγιο για το ιστορικό ύδρευσης της Θεσσαλονίκης και την σημερινή κατάσταση υδροδότησης. Κατά την επίσκεψή μας στο μουσείο ύδρευσης της πόλης θα έπαιρναν συνέντευξη από αρμόδιο στέλεχος της ΕΥΑΘ. Τελικά η συμμετοχή και η επίσκεψη μπορεί να αναβλήθηκαν λόγω πανδημίας, αλλά έμεινε στα παιδιά η γνώση.

Διαδικτυακές  τηλεσυναντήσεις. Η συνέχεια …εν μέσω πανδημίας.

Στην πρωτόγνωρη για όλους κατάσταση της παραμονής στο σπίτι τα εργαλεία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και επικοινωνίας μας έδωσαν την ευκαιρία να σχολιάσουμε το βασικό δίλλημα των ημερών: Γιατί πρέπει να υπακούμε σε οδηγίες και κανόνες προκειμένου να αντιμετωπίσουμε υπεύθυνα και δυναμικά την διαφορετική, δύσκολη  καθημερινότητα όπου η ατομική μας ελευθερία δοκιμάζεται για χάρη της υγείας της δικής μας και των άλλων. Ορμώμενοι από αυτή την συζήτηση υλοποιήσαμε στην συνέχεια μία γέφυρα σύνδεσης με τον θεματικό πυρήνα του προγράμματός μας, την ανεκτίμητη αξία του νερού. Η ομάδα  αναζήτησε και συζήτησε   προτάσεις, οδηγίες  εξοικονόμησης νερού. Θα ήταν εξαιρετικά ωφέλιμο  αυτές να αποτελέσουν οδηγίες  χρήσης με τις οποίες όλοι θα συμμορφωνόμαστε, συμμετέχοντας με το δικό μας μερίδιο ευθύνης στην αειφόρο διαχείριση του νερού.

Οι διαδικτυακές τηλεσυναντήσεις στην πλατφόρμα Webex μέσω των οποίων συνεχίστηκε το πρόγραμμά μας, προσέλκυσαν το ενδιαφέρον των παιδιών διότι εκτός των θεμάτων που μας απασχόλησαν, τους άνοιξε ένα παράθυρο επικοινωνίας με τους συμμαθητές και φίλους τους μέσα στην απομόνωση της καραντίνας,  χωρίς να πρόκειται για μία κλασική διδακτική διαδικασία. Περίμεναν  με χαρά τις τηλεσυναντήσεις της περιβαλλοντικής ομάδας. Μέσα στο κλίμα της ανησυχίας και της υπομονής το ενδιαφέρον των παιδιών  στράφηκε προς περιβάλλοντα δράσης πιο ευχάριστα, χαλαρωτικά, πρακτικά όπως η μουσική, τα καλλιτεχνικά, ο πειραματισμός στο σπίτι, με βασικό πυρήνα πάντα το νερό. Οι δραστηριότητες αυτές μέσα στο σπίτι, όπου είμαστε όλοι αναγκαστικά καθηλωμένοι, υπηρέτησαν πολύ αποτελεσματικά την καλλιέργεια της ανθεκτικότητας και υπομονής, της υγειούς προσαρμογής στην μη κανονικότητα και της ευθύνης προστασίας της υγείας της δικής μας και των άλλων.

Επεξεργαστήκαμε πολύ ικανοποιητικά μέσω τηλεκπαίδευσης την σχέση του νερού με την μυθολογία, τους φόβους και τις ανησυχίες των ανθρώπων για τα στοιχεία του νερού όπως αυτά εκφράζονται στην αρχαία ελληνική μυθολογία, την έκφραση των συναισθημάτων  των παιδιών τόσο μέσω chat καθώς άκουγαν τα μουσικά κομμάτια  όσο και   φιλοτεχνώντας έργα ζωγραφικής από το σπίτι. Σε αυτά προστέθηκαν και τα απλά πειράματα για την μελέτη της αύξησης κατανάλωσης νερού λόγω του Covid-19 μέσα στα σπίτια, τα οποία μετατράπηκαν σε αίθουσες διδασκαλίας ιδιαίτερης μαθησιακής δυναμικής. Οι μαθητές εξέφραζαν άνετα τις  σκέψεις τους προφορικά και μέσω chat.  Με συνέπεια και φιλοτιμία  άντλησαν πληροφορίες διαδικτυακά, συνέλεξαν πειραματικές μετρήσεις και τις παρουσίασαν στην ψηφιακή αίθουσα σύγχρονης τηλεπικοινωνίας με αρχεία ppt.  Ήταν όλοι παρόντες στις τηλεσυναντήσεις. Μάλιστα κάποιος μαθητής που έπρεπε να πάει στον γιατρό την ώρα της τηλεσύσκεψης, τελικά  ήταν κι αυτός μαζί μας από την αίθουσα αναμονής του ιατρείου μέσω του κινητού του!!

Η πανδημία και η καραντίνα μας βρήκαν ξαφνικά στο μέσο του προγραμματισμού μας. Θεωρούμε ότι ο εκ των προτέρων σχεδιασμός διαδικτυακών δράσεων που θα βασίζονται στην κατάλληλη επιμόρφωση των εμπλεκόμενων εκπαιδευτικών θα βοηθούσε την πιο ελεύθερη έκφραση σκέψεων και συναισθημάτων και τελικά στην διαμόρφωση μιας πιο «ζωντανής» εξ αποστάσεως επικοινωνίας μεταξύ των μελών της ομάδας.

Η δια ζώσης επικοινωνία είναι σαφώς αναντικατάστατη, αλλά και η πανδημία Covid-19 αποτέλεσε τελικά ένα μεγάλο μάθημα δεξιοτήτων και συμπεριφοράς. Και μέσα στην ολοκληρωτική αποσύνδεση η συνέχιση του περιβαλλοντικού μας προγράμματος αποτέλεσε ένα μοντέλο σύνδεσης.

Προϊόντα

Οι δραστηριότητες των παιδιών είχαν σαν αποτέλεσμα την παραγωγή των κάτωθι υλικών:

1. Μεγάλα χαρτόνια με την καταγραφή των εννοιών που προέκυψαν από τον καταιγισμό σκέψεων γύρω από το νερό.
2. Φύλλα εργασίας συμπληρωμένα από τα παιδιά σε όλη την διάρκεια του δια ζώσης προγράμματος.
3. Κατασκευή από μάσκες για την παρουσίαση των παράλληλων μονόλογων με θέμα την Λειψυδρία.
4. Βίντεο των παράλληλων μονόλογων καθώς παρουσιάζονται από τους  μαθητές φορώντας τις μάσκες που κατασκεύασαν.
5. Φυλλάδιο- αρχείο με προτάσεις εξοικονόμησης του νερού που παρέλαβαν ηλεκτρονικά οι συμμαθητές τους.
6. Απλές πειραματικές δραστηριότητες για να μετρήσουν πόσο επιπλέον νερό ξοδεύουμε για σχολαστική καθαριότητα των χεριών λόγω του Covid-19 αλλά και ποιος είναι ο πιο καταναλωτικός και σπάταλος στις ομάδες!!. Χρησιμοποίησαν οικιακά σκεύη της κουζίνας όπως μικρή λεκάνη, χρονόμετρο, ογκομετρικό δοχείο π.χ. από το μίξερ, υπολογιστή τσέπης και πέρασμα των μετρήσεων σε ένα πίνακα  σε αρχείο word. Παρουσίασαν τις μετρήσεις στην τηλεσυνάντησή μας.
7. Φωτογραφίες και βίντεο των μετρήσεων από τα παιδιά.
8. Ζωγραφιές με θέμα τα στοιχεία του νερού. Τι δημιούργησαν εμπνεόμενοι από το άκουσμα μουσικής γνωστών συνθετών σχετικής με τα στοιχεία του νερού.
9. Εργασίες για θεούς και τέρατα της Μυθολογίας σε ppt ή word που τις  παρουσίασαν σε εξ αποστάσεως συνάντηση.

 Διαδικτυακές πηγές