τοπικό ή παγκόσμιο; παρόν ή μέλλον;

Ζούμε την εποχή της παγκοσμιοποίησης, σε ένα κόσμο που γίνεται όλο και πιο πολύπλοκος, απροσδιόριστος και αβέβαιος, ενώ εμείς συνεχίζουμε να τον αντιλαμβανόμαστε αποσπασματικά και περιορισμένα, μέσα στο πλαίσιο της απαρχαιωμένης καρτεσιανής αντίληψης «των διαχωρισμών και των δυϊσμών» και  της Νευτώνειας μηχανιστικής λογικής - ως μοναδικό επιστημονικό πλαίσιο - «ζώντας, μάλιστα και  ως να μην υπάρχει αύριο».

Αυτή η ασυμφωνία ανάμεσα στην πραγματικότητα και στον τρόπο που την αντιλαμβανόμαστε, κάνει επιτακτική την ανάγκη αναπροσανατολισμού και αναμόρφωσης του τρόπου που σκεφτόμαστε και δρούμε και αφορά ιδιαίτερα τα εκπαιδευτικά συστήματα, που θα πρέπει να αναπροσανατολιστούν στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης, των σχέσεων και των αλληλεξαρτήσεων των πραγμάτων, του αξιακού φορτίου της γνώσης, της ικανότητας για δράση και της παγκόσμιας δικαιοσύνης, σε ένα πολύμορφο και πολλαπλά διασυνδεδεμένο κόσμο.

Πρόσφατα με τον νέο νόμο της “Αναδιοργάνωσης των δομών υποστήριξης της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις”  οι εκπαιδευτικές δομές που σχετίζονταν με την περιβαλλοντική εκπαίδευση, την αγωγή υγείας και τον πολιτισμό, αναδιαμορφώνονται ενιαία προς μια «εκπαίδευση για την αειφορία» ή «εκπαίδευση για τη βιώσιμη ανάπτυξη». Η κατάργηση έτσι των συνόρων  και των κατηγοριοποιήσεων μεταξύ αυτών των εκπαιδευτικών αντικειμένων,  ελπίζουμε να βοηθήσει περισσότερο στην αναζήτηση  των σχέσεων και των αλληλεξαρτήσεων ανάμεσα στα ζητήματα της οικονομίας, της κοινωνίας και του περιβάλλοντος.

Να κοιτάζουμε «το όλον», εφόσον τα περισσότερα θέματα σχετίζονται με άλλα θέματα και δίνοντας έμφαση στις αλληλεξαρτήσεις  και τις σχέσεις των γεγονότων δημιουργούμε  έτσι μια καλύτερη κατανόηση της πραγματικότητας, και όπως αναφέρει επιγραμματικά ο Stefen Sterling “αν θέλουμε να έχουμε την ευκαιρία ενός βιώσιμου μέλλοντος, είναι ανάγκη να σκεφτόμαστε με όρους σχέσεων”.

Σ’ αυτό το τεύχος στο ενδιαφέρον άρθρο με τον τίτλο: «Ταξιδεύοντας με ένα γιλέκο στη θάλασσα της παγκοσμιοποίησης - Ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης για  την αειφορία και την υπεύθυνη κατανάλωση» οι Σταυρούλα Τριανταφύλλου και Θεολογία Αβδελλή, αναπτύσσουν ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα στηριγμένο στο βιβλίο του Βολφγκανγκ Κορν “πως ένα γιλέκο έκανε το γύρο του κόσμου”, αναζητώντας τον τρόπο που η παγκοσμιοποίηση επηρεάζει την καθημερινή μας ζωή.

Αντίστοιχα οι Αλεξάνδρα Τσίγκου, Μυρτώ Γιαννάκη, Βασιλική Μπαμπίλη και Ηλίας Τζόκας, στο άρθρο τους «Ενδυναμώνοντας τη συναισθηματική εμπλοκή των μαθητών στα τοπικά περιβαλλοντικά ζητήματα: Μελέτη μιας χαρακτηριστικής περίπτωσης» με αφορμή το τραγικό γεγονός της πλημμύρας της 15-11-2017, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής και της ανεύθυνης αποψίλωσης των δασών της περιοχής. που κατέστρεψε τις υποδομές της Μάνδρας, καταπιάνονται με την υποστήριξη των μαθητών τους που επηρεάστηκαν από την καταστροφή που προκάλεσαν οι πλημμύρες στον τόπο τους. 

Από την άλλη μεριά η Ελευθερία Τσολάκη, προσπαθεί να αξιολογήσει τα εκπαιδευτικά προγράμματα του ΚΠΕ Ποροϊων, που πια με τον νέο νόμο μετονομάζονται σε Κέντρα Εκπαίδευσης για την Αειφορία (ΚΕΑ), ελπίζοντας στη διεύρυνση των θεμάτων και των προσεγγίσεων που θα τους απασχολήσουν, αναζητώντας απαντήσεις  σε ερωτήματα όπως:

- Πώς η εκπαίδευση η βασισμένη στον τόπο θα χειριστεί τα παγκόσμια προβλήματα, εφόσον εξ ορισμού οι τόποι δεν είναι απομονωμένες οντότητες, αλλά έχουν αμέτρητους ορατούς και αόρατους δεσμούς με άλλους τόπους και χωρίς να παραβλέπεται συγχρόνως η σημασία της αίσθησης υπευθυνότητας και για την παγκόσμια κοινότητα;

- Πώς μπορεί ένας τόπος να γίνεται η γέφυρα μεταξύ του τοπικού και του παγκόσμιου;

- Ποιες επιλογές μας στο σήμερα, μπορεί να επηρεάσουν το αύριο και το μέλλον των επόμενων γενεών;

Είναι ερωτήματα που επιβάλλεται να εμποτίσουν τα εκπαιδευτικά προγράμματα στον «αναπροσανατολισμό» προς την εκπαίδευση για την αειφορία.