«Το δέντρο του μικρού μας κόσμου» της Καλλιόπης Στάρα, Εκδόσεις: Αρτέον, Αθήνα 2019

Μια συναρπαστική ιστορία για την αξία και τη διατήρηση της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς μας αφηγείται η Καλλιόπη Στάρα στο παραμύθι της «Το δέντρο του μικρού μας κόσμου», ένα αιωνόβιο δέντρο που «φύλαγε τις μνήμες ενός μικρού χωριού!».

Στις σελίδες του παραμυθιού οι αναγνώστριες και αναγνώστες θα ψάξουν απαντήσεις σε ερωτήματα όπως: «Ποιος θα μπορούσε να νικήσει τον χρόνο; Να παλέψει με θύελλες και θεριά, ν’ αψηφήσει τους πολέμους των ανθρώπων και να ζήσει αιώνες;»  Το δέντρο ενός μικρού χωριού έστεκε πάντα εκεί και γύρω του σαν γαϊτανάκι γύριζε ο χρόνος με τις μέρες, τους μήνες και τα χρόνια του. Σιγομιλούσε με τους αέρηδες και τα πουλιά που φώλιαζαν στα κλαδιά του,  ξεδιψούσε από το γάργαρο νερό που έρεε στις ρίζες του, και κρατούσε καλά φυλαγμένες τις μνήμες της ζήσης του. Φιλοξενούσε στη σκιά του τα παιδιά που έπαιζαν, τα τραπεζάκια του καφενέ, τους χορούς στα πανηγύρια, τους χωριανούς που περίμεναν το λεωφορείο.  Ήταν εκεί «σαν ένα πράγμα άγιο, σαν κειμήλιο σαν τη μάνα του κόσμου που ένωνε τις προηγούμενες με τις επόμενες γενιές». Μέχρι που οι καιροί άλλαξαν και κάποιοι άνθρωποι σαν άλλοι καλικάντζαροι επιβουλεύτηκαν τον αφανισμό του. Θα καταφέρει το δέντρο μας να σωθεί; Όλα φαίνονται χαμένα, όταν ένα μανιτάρι, ένας αετός, μια παρέα παιδιών και ένα... μυστηριώδες κορίτσι, θα ταχθούν στο πλευρό του.

Στις ιστορίες, που διηγούνται οι γιαγιάδες στα παιδιά κάτω από τη σκιά του δέντρου αυτού που «δέσποζε απαράλλαχτο σε όλες τις παλιές φωτογραφίες», αναγνωρίζουμε άλλες αγαπημένες ιστορίες από τα παιδικά μας αναγνώσματα, όπως «Υπό την βασιλικήν Δρύν» του Α. Παπαδιαμάντη και «Τα ψηλά βουνά» του Ζ. Παπαντωνίου.

Δεν είναι τυχαίο που η Καλλιόπη Στάρα  έγραψε αυτό το παραμύθι. Όσες και όσοι τη γνωρίζουμε τη συναντούμε μέσα στις σελίδες του. Νοιώθουμε την ευαισθησία της, την αγάπη της για τη φύση και το Ζαγόρι στο οποίο ζει, την πολύχρονη δράση της για την προστασία του περιβάλλοντος, τις συνεργασίες της με περιβαλλοντικές οργανώσεις και φορείς σε προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, τις έρευνες και τις μελέτες της, τα ταξίδια της, τον τρόπο ζωής της, το ταλέντο της να αφηγείται σπουδαία πράγματα με τρυφερό και γλαφυρό τρόπο.

Η εξαιρετική εικονογράφηση από τον Πρόδρομο Μάνου δένει αρμονικά με το κείμενο θυμίζοντας βυζαντινές αγιογραφίες και έργα του Θεόφιλου.

«Το δέντρο του μικρού μας κόσμου» μπορεί να είναι μια ενδιαφέρουσα εκκίνηση για προγράμματα προστασίας του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς. Το  αισιόδοξο τέλος του ενθαρρύνει και ενδυναμώνει τα παιδιά να κατανοήσουν ότι η κοινή δράση των ανθρώπων ενός τόπου μπορεί να φέρει αποτέλεσμα ενάντια σε μια αλόγιστη ανάπτυξη από «κακόψυχους ανθρώπους», να σκεφτούν τι είδους δράσεις μπορούν να αναλάβουν και τα ίδια για να προστατέψουν τα δικά τους δέντρα ή ότι άλλο κινδυνεύει να χαθεί.

Το παραμύθι αυτό έκανε την πρώτη του εμφάνιση στο υλικό περιβαλλοντικής εκπαίδευσης: «Τα αιωνόβια δέντρα, οι αξίες τους και η σημασία τους για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας» (Παν/μιο Ιωαννίνων 2015, επιμέλεια Καλλιόπη Στάρα και Δέσποινα Βώκου).

Η συγγραφέας τα τελευταία χρόνια εργάζεται ως ερευνήτρια και διδάσκει πολιτισμική οικολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.