Εφαρμογές ΤΠΕ στα Σχολικά Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Β.  Χρήση ιστολογίου(Blog)

Το ιστολόγιο είναι μια μορφή ιστοσελίδας όπου ο δημιουργός δημοσιεύει μια άποψη ή ένα άρθρο  για συζήτηση και οι επισκέπτες που έχουν πρόσβαση μπορούν να εναποθέτουν σχόλια, περιγραφές γεγονότων, ψηφιακά video ή φωτογραφίες. Επιπλέον, ο δημιουργός προσθέτει περιεχόμενο και υπερσύνδεσμους σχετικούς με το θέμα ή το εμπλουτίζει προσθέτοντας και άλλες υπηρεσίες όπως ημερολόγιο, διαδραστικούς χάρτες google κ.ά. Υπάρχουν αρκετοί ιστότοποι που μπορούν να φιλοξενήσουν δωρεάν το ιστολόγιο σας όπως η Google στη διεύθυνση: http://www.blogger.com/create-blog.g?pli=1 εφόσον διαθέτετε λογαριασμό Gmail. Δημιουργία ιστολογίων προσφέρει και το Σχολικό Δίκτυο για τα μέλη του στη διεύθυνση: http://blogs.sch.gr/ .

Ενδιαφέρουσες απόψεις και προβληματισμούς για τη χρήση των Blogs μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του Δαπόντε Νίκου, (2007, 2008)

Γ.  Ομάδες

Οι δικτυακές ομάδες αποτελούν μια κοινότητα ατόμων με κοινά ενδιαφέροντα όπου μπορούν να επικοινωνούν από απόσταση και να ανταλλάσουν πληροφορίες. Μία δικτυακή ομάδα μπορεί:

• Να οργανώνει συναντήσεις ή άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις με τη βοήθεια μιας λίστας ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
• Να συνεργάζεται στη δημιουργία projects ή παρουσιάσεων με τη χρήση wikis[i], να αποθηκεύει αρχεία για κοινή χρήση από κάθε μέλος.
• Να βρίσκεται σε επαφή με παλιούς συμμαθητές, συνεργάτες στην εργασία και φίλους.

Ομάδες μπορούν να δημιουργηθούν σε ιστότοπους που προσφέρουν φιλοξενία δωρεάν μετά από εγγραφή. Τέτοιες διευθύνσεις είναι: www.facebook.com, http://groups.yahoo.com/, http://groups.diigo.com/index

Δ.  Ιστότοποι

Ένας ιστότοπος είναι ένα ανοικτό δικτυακό περιβάλλον το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη ενός περιβαλλοντικού προγράμματος και να διαμορφωθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του εκπαιδευτικού. Αν και προσφέρει πολλές δυνατότητες στους χρήστες απαιτεί περισσότερο χρόνο για την εγκατάστασή του και αρκετά εξειδικευμένες γνώσεις από τους δημιουργούς του.

Βέβαια, φιλοξενία προσωπικού ιστοχώρου με περιορισμένες όμως δυνατότητες παρέχεται και από την Google (https://sites.google.com/?pli=1).

Επίσης, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η δημιουργία ενός wiki, το οποίο υποστηρίζει μια σειρά συνεργατικών δράσεων στη δημιουργία περιεχομένου (συνδημιουργία) συμβάλλοντας σημαντικά στην ομαδοσυνεργατική μάθηση. Συγκεκριμένα, τα wikis μπορούν να προσφέρουν:

 i.      Διαχείριση σημειώσεων για την τάξη

ii.      Συνεργασία στα εκπαιδευτικά projects.

iii.      Συζήτηση από απόσταση.

iv.      Τοποθέτηση ανακοινώσεων.

 v.      Συνεργασία με την εκπαιδευτική ομάδα ή και με άλλα σχολεία.

Ένα παράδειγμα wiki για το πρόγραμμα «Ποτάμια συστήματα για την ύδρευση, την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θέματα βιοποικιλότητας» παρέχεται στην ηλεκτρονική τοποθεσία https://sites.google.com/site/potamiapek/

E.  eClass

Μια υπηρεσία του Σχολικού Δικτύου, η «η-Τάξη» (http://eclass.sch.gr), αποτελεί ένα ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Ηλεκτρονικών Μαθημάτων όπου ο εκπαιδευτικός με τη χρήση του κωδικού του και το όνομα χρήστη μπορεί να αναρτήσει τα μαθήματα του, αλλά και ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Ο δικτυακός τόπος μπορεί να υποστηρίξει τις παρακάτω δυνατότητες:

   i.      Εισαγωγικό κείμενο σχετικά με τη δραστηριότητα.

  ii.      Περιγραφή για το μάθημα αλλά και για τους στόχους κάθε δραστηριότητας.

 iii.      Βιβλίο ύλης δηλαδή ημερολόγιο με περίληψη των δραστηριοτήτων.

 iv.      Υλικό μαθήματος όπου μπορούν να αναρτηθούν αρχεία και πολυμεσικό υλικό.

  v.      Ασκήσεις κλειστού τύπου.

 vi.      Προσθήκη συνδέσμων με επεξηγήσεις για το περιεχόμενο.

 vii.      Ανακοινώσεις σχετικές με την εξέλιξη του προγράμματος.

viii.      Σύγχρονη και ασύγχρονη επικοινωνία.

Έτσι, στο eClass του Σχολικού Δικτύου παρέχεται μια άμεση εμπειρία στον επισκέπτη με τη χρησιμοποίηση της συγκεκριμένης πλατφόρμας.

Επίσης,. το «Ψηφιακό Σχολείο» (http://digitalschool.minedu.gov.gr) που βρίσκεται σε στάδιο εμπλουτισμού θα παρέχει δυνατότητες σύγχρονης και ασύγχρονης εκπαίδευσης στη σχολική τάξη -ακόμη και με χρήση διαδραστικού πίνακα- αλλά και εξ΄ αποστάσεως εκπαίδευση για το μαθητή στο σπίτι. Το eClass προσφέρεται σε μορφή ελεύθερου λογισμικού ανοιχτού κώδικα ως «Open eClass» (http://www.openeclass.org/content/view/13/59/lang,gr)

ΣΤ.  Moodle

Το Moodle (http://moodle.org/) είναι ένα περιβάλλον ηλεκτρονικής μάθησης. Είναι ένα εξελισσόμενο project σχεδιασμένο για να υποστηρίζει το εκπαιδευτικό πλαίσιο του κοινωνικού κονστρoυκτιβισμού, Κόκκοτας Π.(2004). Παρέχεται ελεύθερα ως Λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα, υπό τους όρους της άδειας GNU Public License. Μπορεί να τρέξει σε οποιοδήποτε υπολογιστή και να ενσωματώσει σε ένα αλληλεπιδραστικό με τους χρήστες περιβάλλον ποικίλες εφαρμογές όπως LAMS (Learning Activities management System), Skype (λογισμικό για σύγχρονη και ασύγχρονη επικοινωνία), Scorm[ii], JClic και Hot Potatoes (ΕΛΛΑΚ Λογισμικά δημιουργίας ασκήσεων). Διαθέτει επίσης μια μεγάλη ποικιλία εργαλείων για δημιουργία ερωτήσεων και εκπαιδευτικών παιχνιδιών. Μπορεί να τρέξει κάτω από Windows και Mac λειτουργικά συστήματα καθώς και σε πολλές εκδοχές του Linux (για παράδειγμα Red Hat ή Debian GNU).

Αν και βασικά αξιοποιείται για εκπαίδευση από απόσταση, μπορεί ακόμη να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία ενός project περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Στα πλεονεκτήματα του προσμετρώνται η ενσωμάτωση wikis, εργαλείων επικοινωνίας αλλά και η παροχή στατιστικών στοιχείων των επισκεπτών και των σελίδων που έχουν επισκεφθεί. Ένα καλό παράδειγμα αξιοποίησης της πλατφόρμας  αποτελεί η ιστοσελίδα για την υποστήριξη ενός προγράμματος ΚΑΛΙΣΤΩ το 2008, http://www.e-education.gr/moodle/course/category.php?id=22, όπου για να έχετε πρόσβαση πρώτα πρέπει να κάνετε εγγραφή στo προτεινόμενο μάθημα.

ΣΤΑΔΙΟ 3: ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

A.    Τήρηση ημερολογίουδραστηριοτήτων

Ένα ηλεκτρονικό ημερολόγιο μπορεί να δημιουργηθεί με τη χρήση του Outlook αλλά περισσότερες δυνατότητες παρέχονται με τη δημιουργία ενός κοινόχρηστου ημερολόγιου όπως της Google (http://www.google.com/intl/el/googlecalendar/overview.html) το οποίο μπορεί να προσπελαστεί από κάθε επισκέπτη και να τροποποιηθεί από όσους έχουν δικαιώματα χρήσης. Επίσης, οι συνδρομητές μπορούν να ενημερώνεται για κάθε νέα προσθήκη μέσω του ηλεκτρονικού τους ταχυδρομείου.

B.    Κατασκευή εννοιολογικού χάρτη/ χάρτη ιδεών/εννοιών.

Διατίθενται πολλές εφαρμογές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία εννοιολογικών χαρτών όπως το ελεύθερο προς χρήση «CmapTools» (http://cmap.ihmc.us) το οποίο μπορεί να εγκατασταθεί σε εξυπηρετητή και να λειτουργήσει σε τοπικό δίκτυο. Πολλές δυνατότητες παρέχουν επίσης και τα λογισμικά «VUE», (http://vue.tufts.edu/), «XMIND» (http://www.xmind.net/) και «FreeMind» (http://freemind.sourceforge.net/wiki/index.php/Main_Page).

Γ.   Άντληση πληροφοριών/στοιχείων από πηγές πληροφόρησης.

Άντληση πληροφοριών από το διαδίκτυο γίνεται στα προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης εδώ και πολλά χρόνια. Υπάρχει πλέον όμως η δυνατότητα οι πληροφορίες που λαμβάνονται κάποια ημερομηνία να ενημερώνονται αυτόματα με νεότερες. Αυτό μπορεί να γίνει με την εφαρμογή RSS feed (Really Simple Syndication). Με την εγκατάσταση και χρήση της υπηρεσίας αυτής  γίνεται άμεσα  ενημέρωση των αλλαγών περιεχομένου επιλεγμένων ιστοσελίδων σε θέματα που μας ενδιαφέρουν. Ο χρήστης πληροφορείται στον Η/Υ του τις αλλαγές αυτές με τη βοήθεια ενός κειμένου σε μορφή RSS το οποίο συνήθως ονομάζεται ροή ιστού (web feed) ή κανάλι (channel) το οποίο μπορεί να περιέχει μια περίληψη του περιεχομένου ή και το πλήρες κείμενο από συγκεκριμένο ιστότοπο.  Για την ανάγνωση του περιεχομένου ενός RSS απαιτείται η εγκατάσταση ενός προγράμματος που ονομάζεται "αναγνώστης RSS" ή "αναγνώστης ροής δεδομένων". 

Δ.  Κατασκευή οργάνων, λήψη μετρήσεων και οργάνωση αρχείων.

Αν και η κατασκευή οργάνων δε μπορεί να γίνει με τον Η/Υ εντούτοις, μπορεί να γίνει συλλογή πληροφοριών και οδηγιών για την κατασκευή κάποιου οργάνου. Αξιοποιώντας προσομοιώσεις για τη μελέτη διάφορων φυσικών φαινομένων με δυνατότητα αλλαγής παραμέτρων οι μαθητές μπορούν να αντιληφθούν ακραίες καταστάσεις που είναι αδύνατο να αναπαρασταθούν με φυσικά μέσα.. Στο διαδίκτυο υπάρχουν πολλές προσομοιώσεις για διάφορα φαινόμενα και ενδεικτικά αναφέρονται μερικές εξελληνισμένες προσομοιώσεις από το PHΕT (http://phet.colorado.edu/el), όπως:
              i.      Φαινόμενο θερμοκηπίου
             ii.      Ραδιοχρονολόγηση
            iii.      Φυσική επιλογή
            iv.      Παγετώνες
             v.      Διατροφή και άσκηση

Επιπλέον, με την εγκατάσταση κατάλληλου λογισμικού στον Η/Υ μπορεί να γίνει λήψη μετρήσεων άμεσα, αν συνδεθούν συσκευές με αισθητήρες που μεταφέρουν δεδομένα. Τέτοιου είδους συστήματα είναι γνωστά ως συστήματα λήψης, επεξεργασίας και απεικόνισης δεδομένων. Τα εργαστήρια των ελληνικών Γενικών Λυκείων διαθέτουν τέτοια συστήματα, γνωστά ως MBL με χρησιμοποιούμενο λογισμικό το DBLab. Στην αγορά υπάρχουν πολλοί φορητοί αισθητήρες που μετρούν διάφορα φυσικά μεγέθη με δυνατότητα εισαγωγής δεδομένων για την επεξεργασία τους σε Η/Υ. Περισσότερα για τη χρήση του MBL στα εργαστήρια περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στην εργασία των Ψωμιάδη Π., Σκορδούλη Κ. (2010).

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι συσκευές που παρέχουν πληροφορίες GPS (Global Positioning System) με δυνατότητα μεταφοράς δεδομένων στον Η/Υ. Εκτός από τους κλασικούς navigator,  υπάρχουν βιντεοκάμερες και φωτογραφικές μηχανές που απομνημονεύουν πλέον τη θέση λήψης της φωτογραφίας ή του video. Η περίπτωση αυτή παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας χάρτη περιβαλλοντικών μονοπατιών με την αξιοποίηση του λογισμικού που παρέχεται στην ιστοσελίδα «OpenStreetMap» (http://www.openstreetmap.org/).

Υπάρχει όμως και δικτυακό λογισμικό που παρέχει άμεσες μετρήσεις όπως το Google Earth για την εύρεση γεωγραφικών συντεταγμένων κάποιου τόπου, τη μέτρηση αποστάσεων ή εικονικών διαδρομών με δυνατότητα βιντεοσκόπησης τους.

Επιπροσθέτως, η εφαρμογή Seismic Eruption, του καθηγητή Jones Allan, είναι ένα διαδραστικό πρόγραμμα που δίνει πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο τη σεισμική και ηφαιστειακή δραστηριότητα σε οποιοδήποτε σημείο του κόσμου. Παρέχει τη δυνατότητα ιστορικής αναδρομής σε σεισμούς και ηφαιστειακές εκρήξεις με βάση διάφορα κριτήρια. Η βάση δεδομένων της ηφαιστειακής δραστηριότητας είναι από το Πρόγραμμα Global Volcanism του Smithsonian Institution (http://bingweb.binghamton.edu/~ajones/#Seismic-Eruptions)

Για την οργάνωση και διαμοιρασμό των αρχείων η καλύτερη λύση παρέχεται με τη χρήση του διαδικτύου. Η δικτυακή αποθήκευση δεδομένων με τη χρήση υπηρεσιών online file-sharing όπως το Fle3 (http://fle3.uiah.fi/) παρέχει τη δυνατότητα άμεσης πρόσβασης στα αναρτημένα αρχεία .

Εναλλακτικά, με την εγκατάσταση του freeware προγράμματος TeamViewer  σε Η/Υ έχετε τη δυνατότητα να διαχειριστείτε όλο το περιεχόμενο τους από απόσταση.

Ε.  Σύνταξη ερωτηματολογίου  ή ημιδομημένης συνέντευξης και επεξεργασίας δεδομένων.

Για τη σύνταξη ερωτηματολογίου  μπορούν να χρησιμοποιηθούν και οι φόρμες της Google, με την προϋπόθεση ύπαρξης gmail λογαριασμού. Καθώς συντάσσεται το ερωτηματολόγιο στη φόρμα εγγράφων Google  ταυτόχρονα δημιουργείται ένα υπολογιστικό φύλλο Google με τις ερωτήσεις σας στην πρώτη γραμμή. Το ερωτηματολόγιο αποστέλλεται προς συμπλήρωση στους ενδιαφερόμενους με την προσθήκη από το διαχειριστή των e-mail τους. Με τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου από τους χρήστες αυτομάτως προστίθενται οι απαντήσεις τους σε συγκεντρωτικό έγγραφο. Τέλος, το έγγραφο Google doc μπορεί να σωθεί και σαν λογιστικό φύλλο xls εφόσον αυτό είναι επιθυμητό για καλλίτερη επεξεργασία των δεδομένων.

Οι συνεντεύξεις μπορούν να καταγραφούν (απαραιτήτως κατόπιν άδειας) με ψηφιακό καταγραφέα ήχου ή ψηφιακή βιντεοκάμερα ή ακόμη και κινητού τηλεφώνου που παρέχει τη δυνατότητα μεταφοράς ψηφιακού υλικού σε Η/Υ. Από την επεξεργασία του ψηφιακού υλικού με κατάλληλο ελεύθερο λογισμικό όπως το  Audacity (http://audacity.sourceforge.net/) ή και το Movie Maker (http://www.microsoft.com/windowsxp/downloads/updates/moviemaker2.mspx) μπορούν να δημιουργηθούν podcast τα οποία μπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο. Τα παραγόμενα αρχεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε άλλες δραστηριότητες όπως σε παρουσιάσεις με χρήση του ΕΛΛΑΚ λογισμικού OpenOffice Impress (http://el.openoffice.org/) ή ακόμη και για δημιουργία ντοκιμαντέρ.

ΣΤ.  Προετοιμασία για επίσκεψη στην περιοχή και συγκέντρωση στοιχείων.

Το διαδίκτυο παρέχει πολλές δυνατότητες για συγκέντρωση πληροφοριών των χώρων επίσκεψης όπως από ιστοσελίδες νομαρχιών (μελλοντικά περιφερειών), δήμων, περιβαλλοντικών οργανώσεων, δίκτυου NATURA 2000 (http://www.minenv.gr/1/12/121/12103/g1210300.html), κόμβου Οδυσσέας του υπουργείου πολιτισμού (http://odysseus.culture.gr/), Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (http://www.ypeka.gr/) κ.ά.

Πρόσθετες πληροφορίες για τον χρόνο διάφορων διαδρομών, δημιουργία χάρτη και βιντεοσκόπηση της διαδρομής μπορεί να έχει κανείς με τη χρήση του Google Earth ή με κάποιο GPS navigator. Παράλληλα, δυνατότητες ανάκτησης ψηφιακών φωτογραφιών, ψηφιακού video, και slides παρέχονται και από το διαδίκτυο.

Panoramio, (http://www.panoramio.com/): Ιστότοπος με φωτογραφίες από όλο τον κόσμο.

Flickr, (http://www.flickr.com/): Ιστότοπος με διαμοιρασμό φωτογραφιών.

Slideshare, (http://www.slideshare.net/): Ιστότοπος με διαμοιρασμό παρουσιάσεων, video και εγγράφων.

Youtube, (http://www.youtube.com/): Ιστότοπος για ανάρτηση, αναπαραγωγή ή ανάκτηση video.

Ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν και τα περιβαλλοντικά video της ΕΡΤ «Edutv», (http://www.edutv.gr/) και του τηλεοπτικού σταθμού ΣKAI «Γυρίσματα», (http://girismata.skai.gr). Ειδικά για τα video της ΕΡΤ, τα οποία είναι πολυάριθμα και με βάθος χρόνου, υπάρχει η δυνατότητα ανάκτησης.

Ζ.  Διεξαγωγή πειραμάτων και εργαστηριακών ασκήσεων.

Υπάρχει δυνατότητα διεξαγωγής πραγματικών πειραμάτων με τη βοήθεια αισθητήρων και συστημάτων MBL όπως έχει ήδη αναφερθεί.

Η.  Ανταλλαγή πληροφοριών με μαθητές/τριες άλλων σχολείων (Θεματικά Δίκτυα Π.Ε.).

Η ανταλλαγή πληροφοριών εκτός από το e-mail μπορεί να γίνει με τη βοήθεια ενός ιστοχώρου τύπου wiki, με ιστότοπους που παρέχουν τη δυνατότητα Chat ή Forum, με τη δημιουργία ομάδας (πχ. Yahoo! Groups), για σύντομη επικοινωνία με το «twitter» (http://twitter.com/), το οποίο είναι κατάλληλο ακόμα και για τη λήψη ή αποστολή μηνυμάτων SMS λόγω χαμηλού κόστους αλλά και με το Facebook,  με Blogs ή με το ΜySpace.

Πρόσθετες δυνατότητες υπάρχουν και με τη χρήση ιστοδιαλέξεων (Weminars). Στις ιστοδιαλέξεις δημιουργούνται εικονικές τάξεις όπου οι συμμετέχοντες μπορούν να βρίσκονται σε διαφορετικούς τόπους και να επικοινωνούν μια προκαθορισμένη ώρα κατόπιν συμφωνίας. Δεν χρειάζεται εγκατάσταση πρόσθετου λογισμικού στις συσκευές τους παρά μόνο σύνδεση μέσω διαδικτύου. Οι συμμετέχοντες πρέπει να είναι εξοπλισμένοι με μικρόφωνο, ακουστικά και προαιρετικά, κάμερα. Σε ορισμένες περιπτώσεις και εφόσον στην τηλεδιάσκεψη συμμετέχει περιορισμένος αριθμός ατόμων η υπηρεσία είναι δωρεάν ενώ σε άλλες παρέχεται δωρεάν δοκιμαστική περίοδος 30 ημερών χωρίς άλλους περιορισμούς. Για τη δημιουργία ιστοδιαλέξεων μπορεί κανείς να κάνει εγγραφή στη διεύθυνση: http://www.dimdim.com/ ή http://www.elluminate.com/.  Η χρήση των Webinars είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για την συνεργασία με άλλα σχολεία σε προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης ή ευρωπαϊκά προγράμματα. H ιστοδιάλεξη όμως μπορεί να απευθύνεται και στους μαθητές που συμμετέχουν στο περιβαλλοντικό πρόγραμμα με την προϋπόθεση ότι έχουν χωρισθεί σε ολιγομελείς ομάδες. Η χρήση των ιστοδιαλέξεων είναι ιδιαίτερα εύκολη για τους μαθητές μιας και το εικονικό περιβάλλον είναι αρκετά απλό και παρόμοιο με το αυτό των Facebook και MySpace.

Ένα τέτοιο περιβάλλον παρέχει:

• διαμοιρασμό αρχείων.
• δυνατότητα χρήσης εικονικού διαδραστικού πίνακα.
• δυνατότητα να βιντεοσκοπηθεί η ιστοδιάλεξη και να αναπαραχθεί ασύγχρονα.
• δυνατότητα δημοσκοπήσεων.

Κατά τη διάρκεια της ιστοδιάλεξης στην οθόνη του υπολογιστή εμφανίζονται σύμβολα που καθορίζουν τις απαντήσεις αλλά και την επιθυμία των συμμετεχόντων να πάρουν το λόγο προσομοιάζοντας τη λειτουργία μιας συμβατικής τάξης. Επιπλέον, δημιουργείται λίστα ομιλητών η οποία είναι ορατή σε όλους και παράλληλα δίνεται η δυνατότητα για αποστολή γραπτών μηνυμάτων ορατών από όλους. Ο συντονιστής, τηρώντας κάποιον απλό επικοινωνιακό κώδικα, μπορεί να εξασφαλίσει μια εποικοδομητική συζήτηση.

Θ.  Δραματοποίηση – Συγγραφή σεναρίου

Ουσιαστικά πρόκειται για τη συγγραφή ενός σεναρίου στο οποίο αναφέρονται με χρονική σειρά οι δραστηριότητες, οι ενέργειες και οι εμπειρίες των συμμετεχόντων από όλο το πρόγραμμα. Το σενάριο μπορεί να συνδημιουργηθεί από τους συμμετέχοντες σε wiki με την υποστήριξη του  ημερολόγιου Google.

Εναλλακτικά, μπορούμε να κατασκευάσουμε μια ηλεκτρονική χρονοδιαδρομή σαν ιστορία με εικόνες, βίντεο κλιπ, κομμάτια ήχου και κειμένου. Η υλοποίηση μπορεί να γίνει στο δικτυακό τόπο «Caplze Social Storytelling» (http://www.capzles.com). Το υλικό μας μπορεί να ενσωματωθεί σε κάποιες "στιγμές", και να εμφανίζεται χρονολογικά σε μια λωρίδα χρόνου. Το αποτέλεσμα ονομάζεται "Capzle". Οποιαδήποτε «στιγμή» μπορεί να προβληθεί μεμονωμένα, ή το σύνολο των «στιγμών» μπορούν να προβληθούν σε εξέλιξη. Οι χρήστες μπορούν να μοιραστούν δωρεάν τις δημιουργίες Capzles με τους φίλους τους στέλνοντας ένα email με τον υπερσύνδεσμο ή καλώντας τους να εγγραφούν στην ιστοσελίδα.

Παρόμοια εφαρμογή είναι το «TimeGlider» (http://timeglider.com). Πρόκειται για μια εφαρμογή εισαγωγής δεδομένων και αυτόματης χρονικής διαδραστικής ταξινόμησης τους. Το «TimeGlider» επιτρέπει να δημιουργηθούν γεγονότα συνεργατικά και να διαμοιρασθεί το τελικό αποτέλεσμα.

Εναλλακτικά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι εφαρμογές «Τimetoast» (http://www.timetoast.com) και «Dipity» (http://www.dipity.com οι οποίες διαθέτουν σχεδόν τα ίδια χαρακτηριστικά.

Ι.  Επιστολές σε τοπικούς φορείς, υπηρεσίες και οργανώσεις

Προς ενημέρωση των αρμόδιων φορέων και υπηρεσιών για την υλοποίηση του περιβαλλοντικού προγράμματος μπορούν να χρησιμοποιηθούν επιστολόχαρτα από τα πρότυπα σελίδων που περιέχονται στο Ms Office Word και να χρησιμοποιηθεί παράλληλα το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Αυτό μπορεί ίσως να φαίνεται κοινότυπο αλλά οι μαθητές δεν γνωρίζουν αυτές τις δυνατότητες του Office και επομένως προστίθεται πρόσθετη γνώση στη χρηση των  εργαλείων της πληροφορικής.