Τεύχος 1 (46)

Τεύχος 1 (46)

της σύνταξης

Άρθρα με κρίση

  • Ο όρος βασισμένη στον «τόπο» εκπαίδευση (place-based education) είναι μεν ένας σχετικά νέος όρος στην εκπαιδευτική βιβλιογραφία καθώς έχει εμφανιστεί την τελευταία δεκαπενταετία, όμως, οι θεωρίες και οι πρακτικές που αντιπροσωπεύει βρίσκονται πολλές δεκαετίες πίσω. Όπως προκύπτει από τη διεθνή βιβλιογραφία, η εμφάνιση του όρου place-based education, συνδέεται α) με το γεγονός ότι όροι «τόπος» (place) και «αίσθηση του τόπου» (sense of place) τελευταία έχουν μεγάλη απήχηση σε πολλά επιστημονικά πεδία β) την ανάπτυξη μιας ευρύτερης κοινωνικής κίνησης αποκαλούμενης «νέος τοπικισμός» (the new localism) και γ) την αντίδραση στα ομογενοποιημένα εκπαιδευτικά προγράμματα με κοινούς στόχους μεταξύ των οποίων και η επίτευξη ενιαίων στάνταρ σε εθνικό και λίγο πολύ σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ αγνοούν την κοινότητα (Gruenewald & Smith, 2008). Όπως θα αναπτυχθεί στη συνέχεια, η κίνηση place-based education έχει πολλούς υποστηρικτές αλλά και επικριτές. Πριν όμως προχωρήσουμε στην παράθεση των απόψεων και τη σχετική συζήτηση γύρω από αυτόν τον όρο, είναι σκόπιμο να κάνουμε μια σύντομη αναφορά στις βασικές έννοιες «τόπος» (place) και «αίσθηση του τόπου» (sense of place) που είναι κεντρικές στην κίνηση αυτή καθώς και στην έννοια «νέος τοπικισμός».
  • Βρισκόμαστε στο σχολικό έτος 2011-12. Ο πρώτος κύκλος των Ερευνητικών Εργασιών στα Λύκεια ολοκληρώθηκε και ο δεύτερος βρίσκεται «εν εξελίξει». Οι προβληματισμοί, τα ερωτήματα, οι προτάσεις και οι ιδέες διασταυρώνονται ακατάπαυστα και ορμητικά, για να αναζητήσουν κοινά σημεία και διαφορές, συνθέσεις και υπερβάσεις, αδυναμίες και δυνατότητες. Άλλοτε ζωντανά, σε οργανωμένες συναντήσεις, άλλοτε ταξιδεύοντας μέσα στον άυλο ωκεανό των «dots». Αφού, λοιπόν, το περιοδικό της ΠΕΕΚΠΕ έφτιαξε τη δική του νησίδα επικοινωνίας μέσα στον ίδιο ωκεανό (καλορίζικη να’ ναι), ας μιλήσουμε διαδικτυακά για τις Ερευνητικές Εργασίες.
  • Οι Ερευνητικές Εργασίες κλείνουν ένα χρόνο εφαρμογής στην Α’ Λυκείου και από τη νέα σχολική χρονιά εισάγονται στη Β’. Με αφορμή αυτή την χρονική συγκυρία και λαμβάνοντας υπόψη τα ζητήματα που αναδύθηκαν κατά την υλοποίηση τους η παρούσα εργασία επιχειρεί ένα κριτικό αναστοχασμό σε μια καινοτομία που τάραξε πολύ τα σχολικά ύδατα.
  • Το αειφόρο σχολείο είναι ένα όραμα που προσανατολίζει στη συνολική αλλαγή της κουλτούρας του σχολείου, καθώς όλα τα εμπλεκόμενα μέλη του επιχειρούν αλλαγές στο παιδαγωγικό, το κοινωνικό/οργανωσιακό, και το τεχνικό επίπεδο λειτουργίας του. Είναι σαφές ότι η οικοδόμηση ενός τέτοιου τύπου σχολείου προϋποθέτει αλλαγές, σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο, αλλά και βαθιές αλλαγές στην εκπαίδευση. Σε μια σχολική μονάδα η οποία προσπαθεί να λειτουργήσει ως αειφόρο σχολείο σημαντική είναι η δημιουργία ενός στοχαστικοκριτικού πλαισίου, μέσα στο οποίο θα σχεδιάζονται και θα υλοποιούνται δράσεις, ως αποτέλεσμα της συνεργασίας μεταξύ των φορέων της εκπαιδευτικής, και της τοπικής κοινότητας. Στηριζόμενοι στις παραπάνω θεωρητικές παραδοχές και στους δείκτες που προτείνονται στο πλαίσιο του Βραβείου Αειφόρου Σχολείου, επιχειρήθηκε ο μετασχηματισμός ενός Δημοτικού Σχολείου σε αειφόρο. Η παρούσα εργασία σκοπό έχει να αναδείξει τις αλλαγές που επιτεύχθηκαν αλλά και τις δυσκολίες που προέκυψαν κατά την προσπάθεια αυτή. Πρόκειται για μια μελέτη περίπτωσης και τα συμπεράσματα που θα παρουσιαστούν προέκυψαν από την επιτόπια παρατήρηση των δράσεων των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας.
  • Τα σχολικά προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης συνήθως υλοποιούνται με τη μέθοδο project, επίλυσης προβλήματος, χρονογραμμής ή και μελέτης πεδίου. Σε ορισμένες περιπτώσεις επιλέγεται μεικτός σχεδιασμός. Σε όλες τις περιπτώσεις προτείνεται η παιδαγωγική ομάδα (εκπαιδευτικοί και μαθητές) να επιλέγει το θέμα σύμφωνα με τα ενδιαφέροντα τους και να εργάζονται ομαδοσυνεργατικά με στοιχεία βιωματικότητας και άμεση επαφή με τη φύση και τα φυσικά φαινόμενα. Με το πέρασμα του χρόνου άρχισαν να εισάγονται εφαρμογές των ΤΠΕ υποστηρίζοντας τα προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης με αναζήτηση πληροφοριών από το διαδίκτυο, ψηφιακή επεξεργασία εικόνων και προβολή παρουσιάσεων με το PowerPoint. Σήμερα, με τη ραγδαία εξέλιξη των ΤΠΕ και του internet, των εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης και των κοινόχρηστων δικτυακών εφαρμογών οι υποστηρικτικές δραστηριότητες των σχολικών περιβαλλοντικών προγραμμάτων μπορούν να εμπλουτιστούν και να αναβαθμιστούν ποιοτικά αξιοποιώντας, σε όλα σχεδόν τα στάδιά υλοποίησης τους σύγχρονα λογισμικά και εφαρμογές Web 2.0.
  • Η εργασία αναφέρεται στη δημιουργία μιας μαθησιακής κοινότητας, όπου μαθητές δύο Γυμνασίων (2ου Γυμνασίου Λαγκαδά & Γυμνασίου Γαζίου Κρήτης) συνεργάστηκαν το σχολικό έτος 2010-11 σε έναν ιστοχώρο wiki για την προβολή του τόπου τους. Η αλληλεπίδραση μαθητών με διαφορετικές εμπειρίες, συμπεριφορές και βιώματα προσφέρει ιδιαίτερα ευνοϊκές συνθήκες για οικοδόμηση της γνώσης, ανταλλαγή απόψεων και ανάπτυξη περιβαλλοντικών ενδιαφερόντων. Η διδακτική παρέμβαση είναι μία εναλλακτική πρόταση για την υλοποίηση περιβαλλοντικών δραστηριοτήτων, που μπορεί όμως να εφαρμοστεί και σε άλλα καινοτόμα προγράμματα ή διδακτικά αντικείμενα, με τους μαθητές να αναλαμβάνουν οι ίδιοι την ευθύνη για τα αντικείμενα της μάθησης, σύμφωνα με τις ανάγκες τους και τα ενδιαφέροντά τους. Μέσα από τη δραστηριότητα οι μαθητές συνθέτουν γνώσεις, ενώ παράλληλα καλούνται να επιλύουν προβλήματα που εμφανίζονται στην καθημερινή ζωή
  • Στην παρούσα μελέτη περιγράφεται ένα μοντέλο αξιολόγησης των ΣΠΠΕ Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης αναφορικά με το σχεδιασμό, τη δόμηση και την υλοποίησή τους το οποίο προέκυψε μέσα από μια ενδελεχή επισκόπηση της ελληνικής και ξένης σχετικής βιβλιογραφίας. Για την εξυπηρέτηση των αναγκών της έρευνας αξιολόγησης ενός ΣΠΠΕ δημιουργήθηκαν 9 αντικείμενα αξιολόγησης με 46 αξιολογικά κριτήρια-δείκτες, τα οποία αποτελούν και τα ερευνητικά ερωτήματα. Αναλύονται οι στόχοι της αξιολόγησης, ο τύπος και το μοντέλο της αξιολόγησης που θα επιλεγεί, το περιεχόμενο των σταδίων αξιολόγησης, τα αντικείμενα, οι άξονες και τα κριτήρια αξιολόγησης, οι αποδέκτες της έκθεσης αξιολόγησης, προβλήματα που συνήθως προκύπτουν κατά τη διαδικασία της αξιολόγησης και οι τρόποι αντιμετώπισής τους.

Θεσμικό και Μεθολογικό πλαίσιο της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

  • Στη σημερινή εποχή οι μαθητές των σχολείων της Β/θμιας εκπαίδευσης αλλά και κατόπιν, όσοι απ’ αυτούς αποφοιτήσουν από την τριτοβάθμια εκπαίδευση εισέρχονται σε ένα αβέβαιο μέλλον εξαιτίας του ταχύτατα μεταβαλλόμενου κοινωνικού και οικολογικού περιβάλλοντος. Σ’ αυτό το περιβάλλον χρειάζονται την προσαρμοστικότητα, την ευρηματικότητα και την αυτονομία αλλά κυρίως την πίστη σε αντικειμενικές αξίες σχετικά με την ανθρώπινη ζωή αλλά και με την ζωή στον πλανήτη μας γενικότερα.

  • Η καινοτόμος δράση αφορά στο σχεδιασμό και την υλοποίηση του περιβαλλοντικού προγράμματος: «Νερό, πηγή ζωής» από τον εκπαιδευτικό Σπινθηρόπουλο Χαράλαμπο και τους/τις μαθητές/τριες του Δ1΄ τμήματος του 2ου Δημοτικού Σχολείου Ελευθερίου – Κορδελιού, κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2010 – 11. Το πρόγραμμα διαρθρώθηκε σε επιμέρους ενότητες - υποθέματα, οι οποίες σε γενικές γραμμές αφορούσαν: α) στον προβληματισμό και την ευαισθητοποίηση των παιδιών σχετικά με τη σπατάλη νερού στο σχολικό και οικογενειακό περιβάλλον, β) στις επιπτώσεις που έχει, στο περιβάλλον και τον άνθρωπο, η αλόγιστη διαχείριση του νερού (λειψυδρία), γ) στους τρόπους εξοικονόμησης του δ) στα προβλήματα που δημιουργούνται από τη ρύπανση – μόλυνση των επιφανειακών και υπόγειων νερών, ε) στην ατομική και συλλογική ευθύνη, αλλά και στις δυνατότητες που διαθέτει ο άνθρωπος για την πρόληψη και αντιμετώπιση της ρύπανσης στ) στα οφέλη που προκύπτουν από τη σωστή διαχείριση του νερού τόσο σε οικολογικό επίπεδο (προστασία περιβάλλοντος - υγρότοπων - χλωρίδας - πανίδας) όσο και σε σχέση με την υγεία και την ποιότητα ζωής του ανθρώπου.
  • Η Περιβαλλοντική Ομάδα του Αρσακείου Γυμνασίου Θεσσαλονίκης, για το σχολικό έτος 2011-2012, επέλεξε να ασχοληθεί με το θέμα «Εθελοντισμός, στάση ζωής». Αφορμή ήταν το γεγονός ότι το 2011 ανακηρύχθηκε διεθνές έτος εθελοντισμού. Σκεφθήκαμε ότι δεν πρέπει να περιμένουμε τους άλλους αλλά εμείς οι ίδιοι να αφυπνιστούμε και να αναλάβουμε ενεργά δράσεις.
  • Με αφορμή την ενότητα «Μες στο Μουσείο» απ’ το βιβλίο της Γλώσσας Β΄ Δημοτικού ασχοληθήκαμε εκτενέστερα με τα είδη μουσείων και δώσαμε βαρύτητα στο Λαογραφικό μουσείο. Μόλις τελειώσαμε την ενότητα οργανώσαμε μία μικρή λαογραφική έκθεση στην αίθουσά μας. Οι μαθητές έφτιαξαν χειροποίητες προσκλήσεις και κάλεσαν τους γονείς τους για το επόμενο μεσημέρι.

Τ.Π.Ε και Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

Περιβάλλον και Κοινωνία

Εκπαιδευτικά Προγράμματα Μ.Κ.Ο.

  • Το σωματείο «ΔΡΥΑΣ» (www.dryas.eu) για το Περιβάλλον και τον Πολιτισμό του Κάτω Ολύμπου-Ανατολικού Κίσαβου-Πηνειού και Τεμπών, στην προσπάθειά του για την ανάδειξη και την παιδευτική αξιοποίηση της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας του Κάτω Ολύμπου, του Πηνειού ποταμού και της ευρύτερης περιοχής, δημιούργησε ένα εκπαιδευτικό φάκελο με υλικό το οποίο εγκρίθηκε από το Τμήμα Β΄ Αγωγής Υγείας και Περιβαλλοντικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων με Αριθμ. Πρωτ. 69421/Γ7 14/7/2010.

Ενημέρωση από το Δ.Σ. της ΠΕΕΚΠΕ

  • Επιστολή του Δ.Σ. της ΠΕΕΚΠΕ στη Διευθύντρια Σ.Ε.Π.Ε.Δ του Υπουργείου Παιδείας, Δια βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων για τους Υπεύθυνους Σχολικών Δραστηριοτήτων ( Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης - Αγωγής Υγείας - Πολιτιστικών θεμάτων).
  • ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ από τη Συνάντηση των Πανελληνίων Eπιστημονικών Eνώσεων Εκπαιδευτικών Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής Υγείας και Πολιτιστικών Θεμάτων με το νέο Υφυπουργό Παιδείας κ. Θεόδωρο Παπαθεοδώρου στις 24-07-2012
  • Το 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσής μας με θέμα: «Η Εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αειφορία στη σημερινή πραγματικότητα» θα πραγματοποιηθεί στις 30 Νοεμβρίου, 1 & 2 Δεκεμβρίου 2012 στη Θεσσαλονίκη. Στόχοι του Συνεδρίου είναι: Η αποτίμηση της 20ετούς και πλέον εμπειρίας της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και η επίδρασή της στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, Οι προοπτικές της, αφενός υπό το πρίσμα της Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη και αφετέρου στο πλαίσιο επικείμενων θεσμικών αλλαγών, Το περιεχόμενο της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και της Εκπαίδευσης για την Αειφορία σε σχέση με τη σημερινή κοινωνική - οικονομική - πολιτισμική και εκπαιδευτική πραγματικότητα.
  • Το Διοικητικό Συμβούλιο της Π.Ε.ΕΚ.Π.Ε. στη συνεδρίασή του στις 18/2/12 εφαρμόζοντας την απόφαση της Θ΄ Εκλογοαπολογιστικής Συνέλευσης της Ένωσης, αποφάσισε ομόφωνα την πραγματοποίηση του 6ου Πανελλήνιου Συνεδρίου της ΠΕΕΚΠΕ στη Θεσσαλονίκη, στις 30 Νοεμβρίου-1 & 2 Δεκεμβρίου 2012 με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την απελευθέρωση της πόλης και της Μακεδονίας. Θέμα του συνεδρίου είναι: ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΙΑ σε Εποχή Κοινωνικής-Οικονομικής & Περιβαλλοντικής Κρίσης. - ΒΙΩΣΙΜΕΣ ΠΟΛΕΙΣ-
  • Την Κυριακή 11 Δεκεμβρίου 2011 στις εγκαταστάσεις του ΚΠΕ Στυλίδας πραγματοποιήθηκε η Θ΄ Εκλογοαπολογιστική Συνέλευση της Ένωσης με συμμετοχή περίπου 50 μελών μας από αρκετά Παραρτήματα της Π.Ε.ΕΚ.Π.Ε. Σημειώνουμε ότι ήδη το ΚΠΕ Στυλίδας είχε διοργανώσει σεμινάριο δια βίου Μάθησηςαπό το Σάββατο 10 Δεκεμβρίου που είχε μεγάλη επιτυχία παρά τη μικρή συμμετοχή μελών μας.

Ενημέρωση από τα Παραρτήματα

Βιβλιοπαρουσίαση