Λαογραφική Έκθεση - 1ου Δημοτικού Σχολείου Ελευθερίου-Κορδελιού. Τάξη Β1

Υπάρχουν θέματα, που σε πρώτη ανάγνωση δε φαίνεται να αφορούν την Π.Ε. Όμως εκείνο που τα εντάσσει στο πεδίο της Π.Ε, είναι κατά βάσει, η προσέγγιση στο θέμα. Στο θέμα  σε μια «Λαογραφική έκθεση» από  παιδιά της Β΄ Δημοτικού,  είναι η  προσέγγιση "της σχέσης μας με το παρελθόν ως συνέχειας  ή ασυνέχειας από βίαιες αλλαγές"

 της Σύνταξης 

Με αφορμή την ενότητα «Μες στο Μουσείο» απ’ το βιβλίο της Γλώσσας Β΄ Δημοτικού ασχοληθήκαμε εκτενέστερα με τα είδη μουσείων και δώσαμε βαρύτητα στο Λαογραφικό μουσείο.

Μόλις τελειώσαμε την ενότητα οργανώσαμε μία μικρή λαογραφική έκθεση στην αίθουσά μας. Οι μαθητές έφτιαξαν χειροποίητες προσκλήσεις και κάλεσαν τους γονείς τους για το επόμενο μεσημέρι.

Το πρωί της επόμενης ημέρας αρχίσαμε τις ετοιμασίες. Τα παιδιά έφεραν αρκετά παλιά αντικείμενα. Μέχρι το μεσημέρι ήταν όλα έτοιμα.

 «Παλιά αντικείμενα με ιστορία»

Πολλές φορές διακοσμούμε τα σπίτια μας με αντικείμενα που έφτασαν σε μας από τους προγόνους μας. Δείχνουμε με καμάρι στους επισκέπτες ένα παλιό ραδιόφωνο του παππού ή μια υφαντή φορεσιά της γιαγιάς.

Οικογενειακά κειμήλια λέει η εγγονή ή ο εγγονός και καμαρώνουν. Τα αντικείμενα αυτά πολλές φορές μπορεί να μην είναι μεγάλης οικονομικής αξίας, αλλά η συναισθηματική τους αξία είναι ανεκτίμητη.

Λαογραφική έκθεση

Με καμάρι και γεμάτα χαρά τα παιδιά του Β1 έστησαν πάνω στα θρανία τους τα αντικείμενα που έφεραν. Το ποθέτησαν και τα καρτελάκια με τις λεζάντες για να παρέχουν τις ανάλογες πληροφορίες.

Πολλά βέβαια από τ’ αντικείμενα αυτά δεν έχουν πλέον χρηστική αξία, αλλά είπαμε φέρνουν στο νου των μεγαλύτερων αναμνήσεις και στους νεότερους δείχνουν τις δυσκολίες που ίσως είχε η καθημερινότητα των ανθρώπων της εποχής εκείνης.

Λάμπα πετρελαίου

Ο Δημήτρης ξεσήκωσε αρκετά πράγματα απ’ το σπίτι. Έφερε μία λάμπα πετρελαίου επιτραπέζια. Η λάμπα αυτή με το αναμμένο φιτιλάκι της, έδινε φως σ’ όλα τα σπιτικά της εποχής εκείνης, πλούσια και φτωχά. Το λαμπόγυαλο γινόταν κατάμαυρο από τον καπνό της φλόγας και έτσι κάθε πρωί η νοικοκυρά του σπιτιού είχε άλλη μια φροντίδα. Έπρεπε να καθαρίσει το γυαλί για να είναι έτοιμη η λάμπα για το βράδυ. Και όμως μ’ αυτό το λιγοστό φως τα νεαρά κορίτσια ετοίμαζαν τα προικιά τους, έπλεκαν, κεντούσαν και έραβαν.

Σίδερο με κάρβουνο

Στα εκθέματα του Δημήτρη υπήρχε ένα σίδερο ρούχων με κάρβουνα. Αυτό είχε πάνω χερουλάκι ξύλινο, άνοιγε το καπάκι η νοικοκυρά και αφού το γέμιζε με κάρβουνα περίμενε να ζεσταθεί και άρχιζε το σιδέρωμα των ρούχων. Δεν υπήρχε ηλεκτρικό ρεύμα, οι άνθρωποι δεν γνώριζαν  τις ανέσεις που έχουμε τώρα. Ήταν όμως νοικοκύρηδες και ήθελαν να είναι περιποιημένοι. Βέβαια για τη νοικοκυρά του σπιτιού δεν ήταν τόσο εύκολο γιατί ήταν απαραίτητα να υπάρχουν κάρβουνα για να σιδερώσει.

Ραδιόφωνο

Δίπλα στο σίδερο ο Δημήτρης τοποθέτησε ένα ραδιόφωνο. Ένα ραδιόφωνο με δυο - τρία κουμπιά και πλήκτρα. Πριν από σαράντα - πενήντα χρόνια αποτελούσε μέσο ψυχαγωγίας για μικρούς και μεγάλους. Οι νοικοκυρές έκαναν τη λάτρα του σπιτιού τους ακούγοντας ελαφρά μουσική όπως έλεγαν τότε ή κάποιες εκπομπές που έμοιαζαν με τα σήριαλ, όπως «Το σπίτι των ανέμων». Τα παιδιά με μεγάλη προσήλωση άκουγαν τις παιδικές εκπομπές της θείας Λένας. Εικόνα βέβαια δεν υπήρχε, άλλα ήταν τόσο γλυκός ο ήχος που έβγαινε απ’ αυτό το ξύλινο κουτί που καθήλωνε τους μικρούς. Κάποια εποχή οι μεγάλοι άκουγαν και θεατρικές παραστάσεις από το ραδιόφωνο και μάλιστα με κάποιους από τους σπουδαιότερους ηθοποιούς της εποχής εκείνης.

Μπρίκι

Η Σαλώμη έφερε ένα μπρίκι από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Πόσα χέρια άλλαξε άραγε; Πόσες νοικοκυρές το έπιασαν με τα χεράκια τους; Αν μίλαγε πόσες ιστορίες θα μπορούσε να μας διηγηθεί;

Γκλίτσα, φλογέρα

Η Βασούλα μας έφερε τη γκλίτσα και τη φλογέρα του παππού της από τ’ Άγραφα. Ο παππούς περνούσε την ώρα του στο κοπάδι παίζοντας τη φλογέρα του.

Πέταλο αλόγου

Στα εκθέματα της Βασούλας υπήρχε και ένα πέταλο αλόγου. Στα χωριά τα χρόνια εκείνα τα παιδιά πολλές φορές έπαιζαν με παλιά πέταλα και έλεγαν πως παίζουν με τα παπούτσια του αλόγου. Σε κάθε χωριό υπήρχε κι ο πεταλωτής αλόγων, ο οποίος περνούσε τα πέταλα στα άλογα.

 Αδράχτι

Η Χριστίνα έφερε το ξύλινο αδράχτι της προγιαγιάς της απ’ το χωριό της στο Κιλκίς. Μ’ αυτό η γιαγιά ετοίμαζε τη μάλλινη κλωστή για να πλέξει πουλόβερ και κάλτσες στα εγγόνια της.

Παλιά νομίσματα

Ο Ράιαν έφερε ένα χρυσό νόμισμα του 1925 απότην πατρίδα του την Αλβανία και η Αλεξάνδρα-Ραλούκα ένα νόμισμα από την Αμερική.

Δίσκος βινυλίου

Πολλές αναμνήσεις έφερε σ’ όλους τους επισκέπτες μας ο παλιός δίσκος βινυλίου που έφερε η Γεωργία. Κανένα παιδί δεν είχε δει δίσκο 33 ή 75 στροφών όπως τους έλεγαν γιατί βεβαίως δεν είχαν δει ούτε πικάπ. Έβαζαν οι παλιοί ένα δίσκο στο πικάπ και στροβιλίζονταν στους ήχους  της μουσικής. Έτσι μάθαιναν να χορεύουν τότε το βαλς και το ταγκό.

Γουδί, πήλινα και χάλκινα σκεύη

Ο Οδυσσέας, η Μαρία, η Αναστασία και η άλλη Αναστασία και ο Δημήτρης έφεραν διάφορα κουζινικά.

Έφεραν διάφορα ξύλινα γουδιά χειροποίητα. Το γουδί ήταν το δεξί χέρι της νοικοκυράς. Το χρησιμοποιούσε πάντα στην κουζίνα της για να πολτοποιήσει σκόρδα για το φαγητό της ή να κοπανήσει καρύδια για τα γλυκά της.

Ο Οδυσσέας έφερε ένα πήλινο αγγείο απ’ την πατρίδα του την Αλβανία, ένα τσουκάλι όπως το ονόμασε. Σ’ αυτό μαγείρευε η προγιαγιά του για τον πατέρα του.

Ένα χάλκινο σκεύος 50 και πλέον ετών έφερε η Μαρία από το χωριό της γιαγιάς στο Κιλκίς. Μουτζουρωμένο και με την πατίνα του χρόνου να έχει αφήσει τα σημάδια πάνω του. Άναβε η γιαγιά τη φωτιά και πάνω στην πυροστιά τοποθετούσε το σκεύος. Γέμιζε καπνό το δωμάτιο, γινόταν κατάμαυρο το σκεύος, αλλά δεν υπήρχε άλλος τρόπος την εποχή εκείνη. Μάλιστα οι καλές νοικοκυρές είχαν πολλά χαλκώματα στο σπίτι. Έτσι ονόμαζαν τα σκεύη αυτού του είδους.

Κεμετζές (ποντιακή λύρα)

Πιο πέρα η ποντιακή λύρα της Μαριάννας. Οικογενειακό κειμήλιο που έφτασε στα χέρια του μπαμπά της όταν ήταν κι αυτός παιδί. Στα οικογενειακά γλέντια έπαιζαν οι Πόντιοι τον κεμετζέ όπως λένε αλλιώς τη λύρα στην ποντιακή διάλεκτο και χόρευαν τους δικούς τους χορούς και τραγουδούσαν τους καημούς τους για τις χαμένες πατρίδες. 

Πένα, μελανοδοχείο, δερματόδετο σημειωματάριο

Η Αναστασία  μας μετέφερε σ’ άλλες εποχές πολύ πολύ  παλιές. Μας έφερε ένα δερματόδετο σημειωματάριο, την πένα και το μελανοδοχείο. Έτσι έγραφαν τότε. Βλέποντάς τα νόμιζες πως μεταφερόσουν σε μία ρομαντική εποχή και έβλεπες τον κύριο του καλού αυτού σπιτιού να κάθεται στο καρυδένιο γραφείο του και να γράφει απορροφημένος στις σκέψεις του.

Σφεντόνα

Η σφεντόνα που έφερε ο Δημήτρης ήταν παιχνίδι για τα αγόρια της εποχής εκείνης. Έβαζαν στην άκρη μία πετρούλα και σημάδευαν πουλιά, κάτι αδιανόητο για μας σήμερα.

Φωτογραφικές μηχανές

Φωτογραφικές μηχανές τουλάχιστον 40 χρόνων έφεραν ο Γιώργος και η Αναστασία. Τα παιδιά δεν είχαν ξαναδεί. Η φωτογραφία ασκούσε πάντοτε γοητεία στους ανθρώπους. Οι παππούδες και οι γιαγιάδες θυμήθηκαν πώς στήνονταν παλιά για να βγούνε τη λεγόμενη οικογενειακή φωτογραφία.

Παλιά βιβλία (Λογοτεχνία, Σχολικά)

Η Ραφαέλα μας έφερε ένα λογοτεχνικό βιβλίο και εγώ ένα παλιό Αναγνωστικό του 1950. Το Αναγνωστικό αυτό έκανε εντύπωση στα παιδιά και διαπίστωσαν πόσο διαφορετικό ήταν απ’ τα δικά τους.

Η δασκάλα της τάξης,

Αθανασοπούλου Σοφία