"Λογική και Αειφορία - Εκπαιδεύοντας για έναν κόσμο χαμηλού άνθρακα", των Ken Webster, Craig Jhnson, Εκδόσεις Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη, 2011

Πρόλογος-Επιμέλεια: Κωνσταντία Ταμουτσέλη

Η Αειφορία ως δυσνόητος και αμφιλεγόμενος όρος στην αρχή και αργότερα ως περισσότερο κατανοητός ο όρος “βιώσιμη ανάπτυξη”, προκάλεσαν  συζητήσεις στο χώρο της οικολογίας και του περιβάλλοντος, κατά πόσο αφορούν την υπεράσπιση του περιβάλλοντος ή της ίδιας της ανάπτυξης. Υιοθετήθηκαν, ως μια νέα αντίληψη που θέτει όρια στην ανάπτυξη, και προσεγγίζει το κάθε πρόβλημα μέσα στις σχέσεις αλληλεξάρτησης  του, τόσο με την οικονομία και την κοινωνία, όσο  και  με το περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονα το συνδέει με τον χρόνο (αλληλεγγύη των γενεών).

Επειδή με την αρχή της δεύτερης 10ετίας του 21^ου αιώνα, έχουμε εισέλθει σε μια βαθειά και γενικευμένη κρίση, γίνεται πια φανερό  σε όλους, ότι επιβάλλεται η αναθεώρηση και ο επανασχεδιασμός της παγκόσμιας οικονομίας και γιατί όχι και της εκπαίδευσης.

Το βιβλίο “Λογική και Αειφορία”, στοχεύοντας ακριβώς στην καρδιά αυτού του ζητήματος επικεντρώνεται στην κριτική του κυρίαρχου μοντέλου της βιομηχανικής ανάπτυξης – της γραμμικής οικονομίας, όπως την αποκαλεί – που συνοψίζεται στο “παίρνω-φτιάχνω-πετάω”, της καταναλωτικής κουλτούρας που επικράτησε και είναι η αιτία, τόσο για την εξάντληση των φυσικών πόρων και την κλιματική αλλαγή, όσο και για το πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Η  παραπάνω συζήτηση συνδέεται κατεξοχήν με το ζήτημα της φτηνής ενέργειας, από την εκμετάλλευση  των κοιτασμάτων των ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο, γαιάνθρακες), με τη λογική της γραμμικής αντίληψης που επικρατεί στην οικονομία, ζήτημα που γίνεται επίκαιρο μέσα στην κρίση που βρίσκεται η χώρα μας, αλλά και η παγκόσμια οικονομία.

Το βιβλίο γράφτηκε στοχεύοντας στην Εκπαίδευση για την Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΕΒΑ), που όμως δεν περιορίζεται στο να εστιάζει στον καθορισμό των ατομικών ευθυνών και στο είδος των πράξεων που θα πρέπει να αναληφθούν σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, αλλά προσπαθεί να υποστηρίξει ένα άλλο πλαίσιο σκέψης και ιδεών, με βάση “τη Φύση ως Δάσκαλο”, και με τους κλειστούς κύκλους των φυσικών οικοσυστημάτων, προσπαθεί να θεμελιώσει την αντίληψη της  κυκλικής οικονομίας, ή “από πρώτη ύλη, σε πρώτη ύλη”, όπως την προσδιορίζει. Μιας αντίληψης που αφορά εκτός από τα άτομα, κυρίως τις επιχειρήσεις και τις βιομηχανίες.

Η δε κρίση που θα επιφέρει αναγκαία αυτή  η μετάβαση στην  “οικονομία χαμηλού άνθρακα”, από τη μείωση της παραγωγής  προϊόντων – αντικειμένων,  μπορεί να αντισταθμιστεί  με την αύξηση  καινοτομιών στην “παροχή υπηρεσιών” όπως προτείνεται. Π.χ.  Η διαδικασία της κοινόχρηστης χρήσης  ποδήλατων σε μια πόλη (δηλαδή ένα αντικείμενο για πολλούς χρήστες), Διαδίκτυο,  κ.α

Στα τελευταία κεφάλαια, οι συγγραφείς καταπιάνονται με τα θέματα της εκπαίδευσης, συνδέοντας πρωταρχικά διάφορες κοσμοθεωρίες με απόψεις για τη μάθηση και τη διδασκαλία και προχωρούν σε προσεγγίσεις γύρω από τα στάδια αλλαγών για ένα βιώσιμο σχολείο ή Πανεπιστήμιο, τόσο σε επίπεδο υποδομών όσο και σε επίπεδο σπουδών.

Το βιβλίο “Λογική και Αειφορία”, είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο, επίκαιρο και αναγκαίο σε όσους ασχολούνται, είτε με τα ζητήματα του περιβάλλοντος και της οικονομίας, είτε της εκπαίδευσης και προσπαθούν να ανακαλύψουν κάποιο δρόμο μέσα στους “θολούς” καιρούς, μιας εποχής σε μετάβαση. Για άλλη μια φορά  η επιλογή της  Ντίνας Ταμουτσέλη να στηρίξει την έκδοση και την κυκλοφορία ενός σημαντικού βιβλίου για την εκπαίδευση και την αειφορία, σε εποχές που απαιτούνται μετασχηματισμοί και αλλαγές στον τόπο μας, αποδεικνύεται και επίκαιρη και ωφέλιμη.

Δέσποινα  Σουβατζή