Aποτιμώντας το 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο της ΠΕΕΚΠΕ

 Όπως εύκολα θα διαπιστώσουν οι αναγνώστες μας, το 2ο τεύχος του ηλεκτρονικού περιοδικού μας είναι αφιερωμένο στο 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Πανελλήνιας Ένωσης Εκπαιδευτικών για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (ΠΕΕΚΠΕ) με τίτλο «Περιβαλλοντική Εκπαίδευση-Εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αειφορία στη σημερινή πραγματικότητα. "Η εμπειρία του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος". Ουσιαστικά είναι μια προσπάθεια αποτύπωσης του συνεδρίου, συμπληρωματική στα πρακτικά  – που έχουν ήδη εκδοθεί και κυκλοφορήσει - καθώς σ’ αυτό το τεύχος περιλαμβάνονται άρθρα, εισηγήσεις και καταγραφές που δεν ήταν δυνατόν να συμπεριληφθούν στα πρακτικά. 

Δεκατρία χρόνια μετά το 1^ο Συνέδριο – το οποίο έγινε στο Εκπαιδευτικό Κέντρο της Εθνικής Τράπεζας, στη Γλυφάδα, 8-10 Οκτωβρίου 1999 – πραγματοποιήθηκε το έκτο στη σειρά Συνέδριο της Ένωσής μας. Έξι συνέδρια σε δεκατρία χρόνια, η διάρκεια και η περιοδικότητα του Συνεδρίου συνιστά τεκμήριο της σταθεροποίησης ενός εκπαιδευτικού θεσμού, ο οποίος προφανώς συνδιαλέγεται με τις ανάγκες μιας ζωντανής εκπαιδευτικής κοινότητας και η οποία με τη σειρά της το ζωογονεί και του δίνει διάρκεια. Αυτή η εκπαιδευτική κοινότητα, η κοινότητα της ΠΕ είναι επίσης μακρόβια στην ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα, καθώς το συνέδριο διοργανώθηκε 20 χρόνια μετά την ίδρυση της ΠΕΕΚΠΕ.

Το 6^ο Συνέδριο, αποφασίστηκε να οργανωθεί από το Παράρτημα Κεντρικής Μακεδονίας και να γίνει στη Θεσσαλονίκη, ως συμμετοχή στη γιορτή για τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της πόλης αλλά και του ευρύτερου βορειοελλαδίτικου χώρου. Έτσι τέθηκε υπό την αιγίδα των κορυφαίων θεσμών της πόλης, του Δήμου Θεσσαλονίκης  και του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου και προφανώς του Υπουργείου Παιδείας. Η σύνδεσή του συνεδρίου με τη γιορτή της πόλης ήταν πρόδηλη και στο περιεχόμενο και τα χαρακτηριστικά του συνεδρίου, που θα περιγραφούν στη συνέχεια.

Τα βασικά στοιχεία της ποσοτικής περιγραφής  του  Συνεδρίου είναι:

• 450 σύνεδροι και επιπλέον 120 συμμετέχοντες σε επιμέρους δραστηριότητες του συνεδρίου. Πανεπιστημιακοί και ερευνητές, σχολικοί σύμβουλοι, εν ενεργεία  εκπαιδευτικοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές, εκπαιδευτικοί από ΚΠΕ και υπεύθυνοι Διευθύνσεων, η κοινότητα της ΠΕ σύσσωμη γέμισε τα αμφιθέατρα  και πλαισίωσε όλες τις δραστηριότητες του συνεδρίου.

• 3 προσκεκλημένες ομιλίες

• 100 προφορικές ανακοινώσεις και 20 αναρτημένες.

• 3 συζητήσεις σε στρογγυλά τραπέζια

• 3 εργαστήρια, υψηλής ποιότητας και μεγάλης συμμετοχής

• 2 παράλληλες δραστηριότητες στην πόλη - το κοινωνικό πρόγραμμα του συνεδρίου - που ανέδειξαν το ιστορικό κέντρο του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης.

Εκτός από τα καθόλου ευκαταφρόνητα ποσοτικά χαρακτηριστικά, στην ποιοτική περιγραφή του συνεδρίου συμπεριλαμβάνονται:

• Η ποιότητα του συνόλου των παρουσιάσεων, όλων των μορφών, η οποία συνιστά σημαντικότατο δείγμα ωρίμανσης του επιστημονικού πεδίου αλλά και του χώρου. Επιπλέον, όπως θα δουν οι αναγνώστες στην ενότητα άρθρα με κρίση, οι συζητήσεις που ξεκίνησαν στο συνέδριο για τη σχέση της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης με τις Φυσικές Επιστήμες συνεχίζονται και στο περιοδικό. Ένδειξη σίγουρα ενδιαφέροντος, αλλά και διαφορετικών σημείων εκκίνησης των συνέδρων. Ελπίζουμε ότι αυτός ο διάλογος θα συνεχισθεί και θα εμπλουτίσει και τα επόμενα τεύχη του περιοδικού.

• Η ιστοσελίδα η οποία για πρώτη φορά στην ιστορία των συνεδρίων της Ένωσής κατασκευάσθηκε αποκλειστικά για το συνέδριο. Εκτός από τις επικοινωνιακές ανάγκες, οι οποίες εξυπηρετήθηκαν άριστα, στην ιστοσελίδα ουσιαστικά αποτυπώνεται  το  πλήρες και λεπτομερές προφίλ του Συνεδρίου.  Η ικανοποιητική επισκεψιμότητα της (5000 συνολικά επισκέψεις, 60% νέες και 40% επαναλαμβανόμενες) αποτελεί τεκμήριο της συνεισφοράς της στην επιτυχία του συνεδρίου. Συνεχίζει και είναι επισκέψιμη καθώς έχει αναρτηθεί υλικό και ενημερώνεται συνέχεια και ευχόμαστε να συνδεθεί με την αντίστοιχη ιστοσελίδα του 7^ου καθώς επίσης και των επόμενων συνεδρίων μας. Ο σύνδεσμος της ιστοσελίδας είναι https://sites.google.com/site/6osynedriopeekpe/.

• Η παρουσία των κορυφαίων διοικητικών στελεχών, οι οποιες έχουν την ευθύνη της ΠΕ στο Υπουργείου Παιδείας, έδωσε μια εικόνα ενότητας του χώρου, η οποία είναι εξ άλλου αντανάκλαση μιας υπαρκτής σύμπνοιας. 

• Τρεις προσκεκλημένες ομιλίες, οι δύο ομιλητές από Πανεπιστήμια και Ιδρύματα εκτός Ελλάδας, ένδειξη της διάθεσης επικοινωνίας της Ένωσής μας και της εκπαιδευτικής κοινότητας την οποία κατά τεκμήριο εκφράζει με τις ευρύτερες/υπερεθνικές συζητήσεις και αναζητήσεις στο πεδίο της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης/Εκπαίδευσης για την Αειφορία. Να θυμίσουμε εξάλλου ότι και στο 1^ο Συνέδριο της ΠΕΕΚΠΕ συμμετείχαν ως προσκεκλημένοι ομιλητές αναγνωρισμένοι επιστήμονες της διεθνούς κοινότητας της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Να θυμίσουμε επιπλέον ότι ακριβώς 15 χρόνια πριν, το 1997, η Ένωσή μας συμμετείχε ενεργότατα στην διεθνή διάσκεψη που διοργάνωσαν η UNESCO και η Ελληνική Κυβέρνηση στη Θεσσαλονίκη (λίγες εκατοντάδες μέτρα από το χώρο διεξαγωγής του 6^ου Συνεδρίου) με τίτλο «Περιβάλλον και Κοινωνία: Εκπαίδευση και Ευαισθητοποίηση των Πολιτών για την Αειφορία» και κύρια αντζέντα την περαιτέρω αποσαφήνιση της έννοιας και των κύριων μηνυμάτων της εκπαίδευσης για την αειφορία. Οι προσκεκλημένες ομιλίες του 6^ου συνεδρίου  έγινε προσπάθεια να αναφερθούν εκτός των άλλων και στη νοηματοδότηση της εκπαίδευσης για την αειφορία στη σημερινή συγκυρία, δηλαδή σε εποχή κρίσης. (Οι δύο από τις προσκεκλημένες ομιλίες παρουσιάζονται στην ενότητα άρθρα με κρίση).

• Τρία στρογγυλά τραπέζια, τα οποία ήταν κυρίως αφιερώματα στην πόλη της Θεσσαλονίκης  και στις επετείους της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Το στρογγυλό τραπέζι με τίτλο "Βιώσιμη πόλη" (παρουσιάζεται αναλυτικά στην ενότητα "Περιβάλλον και Κοινωνία") απετέλεσε τον κύριο αλλά όχι και μοναδικό κρίκο σύνδεσης του Συνεδρίου με τη γιορτή της πόλης. Το στρογγυλό τραπέζι με τίτλο "Ο θεσμός της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στο εκπαιδευτικό μας σύστημα - Είκοσι χρόνια Π.Ε.ΕΚ.Π.Ε." ήταν μια συζήτηση για την καταγραφή και την σύνδεση της ιστορικής πορείας της ΠΕ στο Εκπαιδευτικό σύστημα και της δράσης της ΠΕΕΚΠΕ (παρουσιάζεται αναλυτικά στην ενότητα "Θεσμικό και Μεθοδολογικό πλαίσιο της Π.Ε). Τέλος  το στρογγυλό τραπέζι "Οι μαθητές μιλούν για την Π.Ε." (παρουσιάζεται αναλυτικά στην ενότητα η "Π.Ε. στο σχολείο"), ήταν μια από τις σημαντικές καινοτομίες του 6^ου Συνεδρίου και διοργανώθηκε σε συνεργασία με τις υπεύθυνες ΠΕ των δυο Διευθύνσεων και των Περιβαλλοντικών Ομάδων των δευτεροβάθμιων σχολείων της πόλης. Απετέλεσε τον σύνδεσμο του συνεδρίου με την «καρδιά» της ΠΕ, τις σχολικές Περιβαλλοντικές Ομάδες, οι οποίες δούλεψαν για να προετοιμάσουν την συμμετοχή τους, να τοποθετηθούν και να αποκτήσουν την εμπειρία ενός επιστημονικού συνεδρίου, προσφέροντας ταυτόχρονα στους συνέδρους τον πλούτο της παρουσίας και της συμμετοχής των κεντρικών υποκειμένων της ΠΕ, των μαθητών.

• Την εικόνα, τις επιλογές, αλλά και την διεξαγωγή του συνεδρίου βοήθησαν σημαντικότατα οι εξαιρετικές εγκαταστάσεις του συνεδριακού κέντρου (ΚΕΔΕΑ) του ΑΠΘ και η εναλλακτική/οικολογική εστίαση. Η συνεισφορά της πρυτανικής αρχής και ιδιαίτερα του αντιπρύτανη Οικονομικού Προγραμματισμού και Ανάπτυξης ήταν πολύτιμη για την εξασφάλιση του χώρου διεξαγωγής του συνεδρίου, συνεισφέροντας έτσι και στην ποιότητα του.

• Η σύνδεση του συνεδρίου με την πόλη και τους κεντρικούς θεσμούς της είχε ως αποτέλεσμα την ταύτιση, ως ένα βαθμό, της τύχης της διοργάνωσης με τους κοινωνικούς τριγμούς της πόλης (καταλήψεις στο δημαρχιακό μέγαρο και το Πανεπιστήμιο, κινητοποιήσεις στις συγκοινωνίες κλπ). Η επιτυχής υπέρβαση των δυσκολιών οφείλεται και πάλι σε μεγάλο βαθμό στις ίδιες τις δυνατότητες  της πόλης και των θεσμών της και αυτό θα πρέπει να το δηλώσουμε ρητά.

• Η οικονομική υποστήριξη του συνεδρίου, σε εποχές οριακής οικονομικής στενότητας, ήταν ιδιαίτερα προβληματική. Παρ’ όλα αυτά χορηγίες υπήρξαν και ευχαριστούμε γι αυτό (οι χορηγοί αναφέρονται στην ιστοσελίδα του συνεδρίου). Στην δύσκολη συγκυρία, η συμπόρευση και η πολύμορφη υποστήριξη στην διοργάνωση από τα ΚΠΕ Ελευθερίου Κορδελιού - Βερτίσκου και Κιλκίς ήταν καθοριστικής σημασίας. Από μια άλλη οπτική γωνία όμως, η στενότητα οικονομικών πόρων κατέδειξε τις κύριες και ουσιώδεις ανάγκες διοργάνωσης ενός συνεδρίου, τις απαραίτητες δηλαδή για την επιτυχία του. Και αυτό αποτελεί σημαντικότατη εμπειρία για το μέλλον του θεσμού.

Το σημαντικότερο χαρακτηριστικό όμως αυτού του Συνεδρίου, είναι η ίδια η εκπαιδευτική κοινότητα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, η οποία παρά τις αντιξοότητες στοχάζεται και αναζητά, η οποία χωρίς τις συνήθης διευκολύνσεις (άδειες) συμμετείχε διασχίζοντας όλη την χώρα, η οποία υποστηρίζει και διευρύνει τους θεσμούς που ανταποκρίνονται στις ανάγκες, τις αγωνίες και τις αναζητήσεις της. Ουσιαστικό αποτελεί το μόνο σταθερό παράγοντα επιτυχίας των συνεδρίων της ΠΕΕΚΠΕ, όσων προηγήθηκαν, του 6^ου και όσων το ακολουθήσουν.

Και πάλι θα είμαστε όλοι και όλες εκεί.