Η Αειφορία σε εποχή πολύπλευρης κρίσης - Βιώσιμες πόλεις. Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης στο 6ο Συνέδριο της ΠΕΕΚΠΕ

Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης στο 6^ο Συνέδριο της ΠΕΕΚΠΕ

 Σάββατο 1/12/12 στο ΚΕΔΕΑ του ΑΠΘ

Το 6^ο Συνέδριο της ΠΕΕΚΠΕ πραγματοποιήθηκε στην πόλη της Θεσσαλονίκης τον Δεκέμβριο του 2012, με αφορμή τη γιορτή της πόλης, για τα 100 χρόνια απελευθέρωσης της (1912-2012).

Προς τιμήν της πόλης και με δεδομένο ότι το μεγαλύτερο ποσοστό της χώρας μας, αλλά και παγκοσμίως, κατοικεί σε αστικά κέντρα και εν μέσω μιας γενικευμένης κρίσης, που αρχίζει να νοηματοδοτεί διαφορετικά τα δεδομένα και να αναζητεί νέες οπτικές και νέα νοήματα, οργανώθηκε, στο πλαίσιο του Συνεδρίου συζήτηση, με θέμα:

"η Αειφορία σε εποχή πολύπλευρης κρίσης - Βιώσιμες πόλεις"

Τη συζήτηση συντόνιζε η Πόπη Παπαδοπούλου, Λέκτορας, της Παιδαγωγικής Σχολής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και μέλος του Δ.Σ του Παραρτήματος Κεν. Μακεδονίας της ΠΕΕΚΠΕ.

Οι άξονες συζήτησης γύρω από τους οποίους τοποθετήθηκαν οι προσκεκλημένοι ομιλητές, ως  αφορμή για τη συζήτηση, ήταν τα παρακάτω ερωτήματα:

 Ποια η έννοια και το περιεχόμενο της «Αειφορίας ή της αειφόρου ανάπτυξης» για το αστικό περιβάλλον, σε εποχή πολύπλευρης κρίσης;

1.  Πως μετασχηματίζεται η σχέση του αστικού χώρου με το φυσικό περιβάλλον στην ιστορική εξέλιξη των πόλεων;   ειδικότερα στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης και της περιβαλλοντικής κρίσης;
2. Εφόσον το μεγαλύτερο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού κατοικεί σε πόλεις, ποιες  βασικές παράμετροι θα προσδιόριζαν μια πόλη, ως "βιώσιμη πόλη"?
3. Ποιοι νέοι τρόποι διακυβέρνησης (συμμετοχικές διαδικασίες στη λήψη των αποφάσεων, ενίσχυση της διαφάνειας και της υπευθυνότητας και ενεργοποίησης  των πολιτών) πρέπει να αναπτυχθούν? Ποια η συνεισφορά της Π.Ε στην ανάπτυξη των ζητούμενων δεξιοτήτων;
4. Ποια η Συμβολή της  εκπαίδευσης – ευαισθητοποίησης, στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και δράσεων για τη δημιουργία "βιώσιμων πόλεων";  Υπάρχουν εκπαιδευτικά παραδείγματα; (Εκπαιδευτικό πρόγραμμα του ΚΠΕ – Ελευθερίου-Κορδελιού)

Οι πολύ ενδιαφέρουσες απόψεις που ανέπτυξαν οι ομιλητές, συνοπτικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι κινήθηκαν στα παρακάτω σημεία:

 Η κ Ευαγγελία Αθανασίου, επ. καθηγήτρια Τμήματος Αρχιτεκτόνων ΑΠΘ, μιλώντας για το στόχο της βιώσιμης ανάπτυξης, που ενώ ενσωματώθηκε στη νομοθεσία του χωρικού σχεδιασμού από τη δεκαετία του ΄90, επεσήμανε ότι, σε συνθήκες οικονομικής κρίσης, ξαναμπαίνει εντονότερα  και αντιθετικά το δίπολο περιβαλλοντική προστασία – ανάπτυξη και κάνοντας κριτική στην έννοια της αστικής βιωσιμότητας, εστίασε στο «αστικό πράσινο» στο πλαίσιο μιας βιώσιμης πόλης, και τις πιέσεις που δέχονται οι  υπαίθριοι δημόσιοι χώροι σε συνθήκες κρίσης, ενώ σχολίασε τη διχαστική αντίληψη «φύση – πόλη» που επικρατεί και την ανάγκη να ξαναδούμε τον τρόπο διαχείρισης της δημόσιας γης και τη συμβολή των πολιτών σε αυτό.

 Η κ. Χάρις Χριστοδούλου, δρ. αρχιτέκτονας πολεοδόμος, λέκτορας ΑΠΘ, προεκτείνοντας τη συζήτηση της σχέσης «φύση – πόλη», μίλησε για το μετασχηματισμό της χωρικής διάρθρωσης των πόλεων σε «πολυκεντρικές» πόλεις, και τη συνεχιζόμενη αστική εξάπλωση τους, στους περιαστικούς χώρους και μιλώντας για την ανεξέλεγκτη αστικοποίηση αγροτικών περιοχών, μίλησε για τις νέες εύθραυστες ισορροπίες μεταξύ ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και  των φυσικών υποδοχέων του, ενώ  κατέληξε  μιλώντας για την αναδυόμενη κατεύθυνση της «πολεοδομίας  του τοπίου» και την ανάγκη προστασίας χωρικών ενοτήτων (εδαφικών, υδάτινων και δασικών συστημάτων).

 Ο κ. Κωνσταντίνος Ζέρβας, Αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος της πόλης της Θεσσαλονίκης, θέλοντας να μιλήσει για τις παραμέτρους που ορίζουν μια πόλη ως «βιώσιμη», αναφέρθηκε στη «Χάρτα της Λειψίας για τις Βιώσιμες Ευρωπαϊκές πόλεις», όπου προτείνονται ολοκληρωμένες πολιτικές προσεγγίσεις για την αστική ανάπτυξη. Στις ολοκληρωμένες αυτές πολιτικές προσεγγίσεις  προς τη βιωσιμότητα μιας πόλης, συμπεριέλαβε μια σειρά θεμάτων όπως: την ποιότητα του νερού, τη διαχείριση των απορριμμάτων, την ποιότητα της ατμόσφαιρας, τις αστικές μεταφορές,  τη χρήση γης, τους χώρους πρασίνου κ.α, και κατέληξε στην ανάγκη ενημέρωσης και  ευαισθητοποίησης των πολιτών  για την στήριξησε πολιτικές προς την βιωσιμότητα.

 Ο κ. Κώστας Νικολάου, Δρ Χημικός Περιβαλλοντολόγος  (ΟΡ.ΘΕ). Ξεκινώντας από την κρίση, που εδώ και καιρό έχει πλήξει τη χώρα μας, που ενώ κάποιοι υπολόγιζαν ότι η μείωση της κατανάλωσης -κυρίως της ενέργειας- λόγω της ύφεσης, θα αντιστοιχεί σε μείωση των περιβαλλοντικών προβλημάτων, επεσήμανε με παραδείγματα, ότι αντίθετα έχουν προκύψει μεγάλα  ζητήματα πχ ρύπανσης της ατμόσφαιρας, ενώ η προστασία του περιβάλλοντος πια, αποτελεί δευτερεύουσα προτεραιότητα και η βιώσιμη ανάπτυξη δεν είναι πια επιλογή. Συνεχίζοντας υποστήριξε ότι στον μονόδρομο των ιδιωτικοποιήσεων που παρουσιάζονται ως λύσεις, αναδύεται η εναλλακτική λύση του συνεργατισμού, της αυτοδιαχείρισης, της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας με άμεση δημοκρατία και κατέληξε ότι η περιβαλλοντική εκπαίδευση έχει πολλά να δώσει προς αυτή την κατεύθυνση, εκπαιδεύοντας τους πολίτες στη συνεργασία, τη συμμετοχή και δράση.

 Η Χρυσούλα Αθανασίου, Βιολόγος MSc, Υπεύθυνη του ΚΠΕ Ελευθερίου - Κορδελιού, αφούστην αρχή αναφέρθηκε στα χαρακτηριστικά του αστικού χώρου, που είναι και το άμεσο περιβάλλον του ΚΠΕ, στη συνέχεια μίλησε για τα εκπαιδευτικά προγράμματα και τις επιμορφωτικές δράσεις που αναπτύσσει το ΚΠΕ, στοχεύοντας στη συνειδητοποίηση των περιβαλλοντικών προβλημάτων, την κριτική και την ανάληψη ατομικής και συλλογικής ευθύνης,  τη συμμετοχή και δράση, γύρω απ’ όσα διαμορφώνουν την πραγματικότητα που μας περιβάλλει, τόσο για τους μαθητές όσο και για τους πολίτες της πόλης. Συνεχίζοντας και αφού μίλησε για τα προγράμματα του ΚΠΕ που αφορούν την πόλη (Θεσσαλονίκη βιώσιμη πόλη, Ενεργός πολίτης στη γειτονιά μου, απορρίμματα, ενέργεια κ.α), κατέληξε τονίζοντας την ανάγκη εδραίωσης ενός πνεύματος συνεργασίας, αλληλεγγύης και συμμετοχής, όλων των φορέων, στο επίπεδο της τοπικής κοινωνίας, προϋποθέσεις απαραίτητες- όπως είπε - για την δραστική αλλαγή της πόλης,  σε μια πόλη αξιοβίωτη.

Στο τέλος η συζήτηση που αναπτύχτηκε με τους ακροατές - για τη βιώσιμη πόλη - επικεντρώθηκε κυρίως στο «πράσινο» στην πόλη.

Μπορείτε να αναζητήσετε τις πιο αναλυτικές τοποθετήσεις των εισηγητών, μέσα σε αυτό το τεύχος.